ბულინგი - დაძლევის გზები

რას ნიშნავს ბულინგი და ვინ შეიძლება გახდეს მისი მსხვერპლი

რას ნიშნავს ბულინგი ?

ბულინგი ნიშნავს ფიზიკურ ან ფსიქოლოგიურ ძალადობას, რომელიც ხორციელდება ბავშვის მიმართ თანაკლასელთა ან სხვა ჯგუფის მიერ. 

არსებობს სამი სახის ბულინგი: სიტყვიერი, ემოციური და ფიზიკური. 

ბულინგი სოციალური მოვლენაა, რომელიც დამახასიათებელია ძირითადად ორგანიზებული ბავშვთა კოლექტივისათვის და პირველ რიგში, ეს არის სკოლა.

ძალადობის მსხვერპლი შეიძლება გახდეს ნებისმიერი ბავშვი. ბულინგის მსხვერპლი ბავშვები ხშირ შემთხვევაში განსხვავებულია თანატოლებისგან. გაურბიან ყველას. ხდებიან ინტრავერტები. აქვთ დაბალი თვითშეფასება, მიდრეკილნი არიან დეპრესიისადმი და თავის თანატოლებთან შედარებით ხშირად ფიქრობენ თვითმკვლელობაზე. 

ბულინგი სკოლებში - პრობლემის გადაჭრის გზები

ტერმინი “ბულინგი” ფიზიკურ ან ფსიქოლოგიურ ტერორს ნიშნავს, რომელიც ბავშვისმიმართ თანაკლასელთა ან სხვა ბავშვების ჯგუფის მიერ ხორციელდება. ის, ვინც ბულინგს მიმართავს, მიზნად  მსხვერპლის დაშინებასა და დამორჩილებას ისახავს.სკოლებში ბავშვები არცთუ იშვიათად განიცდიან ფიზიკურ და ფსიქოლოგიურტერორს სხვა ბავშვების მხრიდან. ეს მოვლენა გვხვდება როგორც გოგონებში, ასევევაჟებში. უფრო ხშირად ბულინგის მსხვერპლი  უმცროსკლასელები არიან.

 ,,ნიუპრესი“ დაინტერესდა თუ რა მდგომარეობაა ამ მხრივ ქუთაისში და რა მეთოდებს მიმართავს დირექცია მსგავსი ფაქტების აღმოსაფხვრელად.  ამისთვის ქუთაისის №2 საჯარო სკოლას მივმართეთ.

   როგორც სკოლის დირექტორის მოვალეობის შემსრულებლმა ამირან ძაგნიძემ  ჩვენთან საუბრისას განაცხადა, ბულინგის შემთხვევები სკოლაში ნაკლებად არის, რადგანაც თუ კი რომელიმე მოსწავლე დაუმორჩილებლად იქცევა, ისინი დროულად აყენებენ საქმის კურსში მშობლებს.  მისივე თქმით, არის შემთხვევები, როდესაც ფსიქოლოგის დახმარებასაც მიმართავენ  მსგავსი ტიპის ბავშვებისთვის.

   ,,სკოლა ვალდებულია მსგავსი სახის პრობლემები მოაგვაროს, რადგანაც უმეტეს შემთხვევაში ბულინგი შეიმჩნევა, მაშინ როდესაც ჯგუფში განსხვავებული რელიგიის ან სექსუალური ორიენტაციის მქონე მოსწავლე ჩნდება. ასეთ დროს პრობლემა უნდა მოგვარდეს ისე, რომ მოსწავლის უფლებები არ დაირღვეს, რადგანაც პიროვნების პირადი ცხოვრება ხელშეუხებელია.  მსგავსი ფაქტების არსებობის შემთხვევაში საქმის კურსში პირველ რიგში ვაყენებთ დამრიგებელს,  შემდეგ აუცილებალად მივმართავთ ფსიქოლოგს“ - განაცხადა ძაგნიძემ.

დირექტორის მოვალეობის შემსრულებლის განცხადებით, მსგავს სიტუაციებში ეკლესიაც ძალიან დიდ როლს თამაშობს. მისი თქმით,  მოზარდი, რომელიც ეკლესიით ინტერესდება,  სრულიად განსხვავაებულად აღიქვამს ყველაფერს და მისი მხრიდან ბულინგის მცდელობის ფაქტები ნაკლებად მოსალოდნელია.

     ბოლო დროს აქტიურად განიხილება რელიგიის გაკვეთილების  სკოლებში დაბრუნების საკითხი. ჩვენს მიერ დასმულ კითხვაზე, ხომ არ იქნება აღნიშნული  გაკვთილები ბულინგის ერთ-ერთი მიზეზი, მაშინ როდესაც კლასში განსხვავებული სარწმუნოების მატარებელი მოსწავლე იჯდება, პასუხად მივიღეთ: ,,ასეთ დროს პედაგოგი უნდა იყოს კვალიფიციური, რადგანაც რელიგიის ისტორია არ მოიცავს მხოლოდ ქრისტიანობას, აღნიშნული საგნით, პირიქით,  უნდა ხდებოდეს სხვა რელიგიის მიმართ პატივისცემის დანერგვა“, - გვითხრა ძაგნიძემ.

 სკოლის სამოქალაქო განათლების პედაგოგის ელისო ბაღდავაძის  თქმით,  ბულინგი,  ეს არის თემა, რომლის განმარტება აღნიშნულ სკოლაში თითქმის ყველა  მოზარდმა იცის. როგორც მისი საუბრიდან გავიგეთ,  აქ განსხვავებით საქართველოს სხვა ქალაქების და კონკრეტულად თბილისის სკოლებისგან,  ბულინგის მცდელობის ფაქტები  ნაკლებადაა. ბაღდავაძე აღნიშნულს შემდეგნაირად განმარტავს:  მისი თქმით, ქუთაისი არის ქალაქი, სადაც  განსხვავებული ეთნოსის,  ან რელიგიის წარმომადგნლებს ნაკლებად ვხვდებით.

   ,,დღეს ბულინგზე საუბარი მოსწავლეებთან პრაქტიკულად არ ჭირს.  მეტიც არის შემთხვევები, როდესაც ისინი თავად ითხოვენ ამ თემაზე საუბარს, რადგანაც მათ გაცილებით მეტი ინფორმაცია გააჩნიათ,  ვიდრე ჩვენ. არ მახსენდება შემთხვევა,  რომ ეს თემა ცხარე კამათის ან დაპირისპირების საგანი გამხდარიყოს კლასში.  რა თქმა უნდა,  უმცირესობათა მოწინააღმდეგეები მეტ-ნაკლებად აქაც არიან, თუმცა მათი მხრიდან აგრესია ნაკლებად  შეიმჩნევა“, - აცხადებს ბაღდავაძე.

     პედაგოგის თქმით, ხშირ შემთხვევაში თავად საგანმანათლებლო დაწესებულება უნდა ცდილობდეს თანაბრობის შეგრძნების შექმნას, რაც მნიშვნელოვნად ამცირებს კლასებში ბულინგის შემთხვევებს.

     ,,ჩვენს  სკოლაში მოსწავლეები დადიან ფორმით, რაც ერთ-ერთი წინგადადგმული ნაბიჯია. როდესაც ფორმების იდეა გაჩნდა,  აღნიშნული საკითხი მშობლებთან შევათანხმეთ.  მათ მხარი დაგვიჭირეს და აღნიშნეს, რომ  ინიციატივა მისასალმებელია. ჩვენ სკოლაში ასევე გვაქვს ბაზა იმ მოსწავლეების, რომლებიც სოციალურად დაუცველები არიან და მათი ფორმების საფასური სკოლამ აანაზღაურა სრულად“, - განაცხადა ბაღდავაძემ.

      მსგავს სიტუაციებში ფსიქოლოგიური დახმარება რეკომენდირებული და შეიძლება ითქვას აუცილებელიცაა, რადგანაც ფსიქოლოგებმა ყველაზე უკეთ იციან,  როგორ უნდა მიუდგნენ ამა თუ იმ საკითხს,  მათ შორის ბულინგის თემას. აღნიშნულ საკითხზე საინტერესო და ყურადღებამისაქცევი რჩევები აქვს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ფონდის ფსიქოლოგს ეკატერინე თავართქილაძეს.

      თავართქილაძის აზრით, ერთი ბავშვის მიერ მეორეს დაჩაგვრა,  ადრეულ ასაკშიც კი, სიცელქეს  არ უნდა მივაწეროთ.  შეიძლება, ეს მისთვის ყოველდღიურობად და ცხოვრების წესად იქცეს.     მის მიერ ბულინგის შესახებ მომზადებულ მასალაში ნათლად და მკაფიოდაა გამოხატული რჩევები, რომელთა გათვალსიწინება, როგორც მშობლების, ასევე მასწავლებლებსა და მოსწავლეების ხელს შეუწყობს ბულინგთან ბრძოლაში.

    რჩევები უფროსებს:

1. გააგებინეთ ბავშვს, რომ თქვენ არავითარ შემთხვევაში არ მოითმენთ მის აგრესიულ ქცევას, მიუხედავად იმისა, თუ ვისზეა ის მიმართული. დააწესეთ სავსებით კონკრეტული და მკაცრი შეზღუდვები, რომლებსაც მიმართავთ ბულინგის გამეორების შემთხვევაში.

2. ასწავლეთ ბავშვს დასახული მიზნების მიღწევის კონსტრუქციული მეთოდები, ამა თუ იმ პრობლემის არაძალადობრივი გზით გადაჭრის წესები და ხერხები. დაამუშავეთ ამგვარი ხერხები თქვენსა და ბავშვს შორის ურთიერთობის მაგალითზე.

3. იყავით პოზიტიური ქცევის მაგალითი. თქვენზე დაკვირვებით, ბავშვი გარემომცველებისადმი კეთილგანწყობილ დამოკიდებულებას, გარემომცველთა პატივისცემას ისწავლის. შექმენით სიტუაციათა მოდელები, რომლებიც იმ სიტუაციათა მსგავსი იქნება, სადაც ბავშვმა აგრესია გამოავლინა. მოახდინეთ პრობლემის გადაჭრის და სასურველი მიზნის მიღწევის სხვა გზების დემონსტრირება, გარემომცველთა მიმართ მენტალური (მუქარა, შეურაცხყოფა) ან ფიზიკური ძალადობის გარეშე.

4. გააძლიერეთ კონტროლი ბავშვზე. იყავით მასთან ახლოს, როცა სხვა ბავშვებთან ერთად თამაშობს. წაახალისეთ მისი მონაწილეობა სპორტულ შეჯიბრებებში, თვითშემოქმედების წრეებში, სხვა კლასგარეშე საქმიანობებში. ამგვარი დატვირთვა ხელს შეუწყობს ბავშვის მოჭარბებული ენერგიის ცივილიზებული და სოციალურად უსაფრთხო გზით დახარჯვას და მნიშვნელოვნად შეამცირებს მის აგრესიულობას.

5. რთულ შემთხვევებში მიმართეთ სპეციალისტ-ფსიქოლოგს. არსებობს სპეციალური მეთოდიკები, რომლებიც დაეხმარება ბავშვს მისი აგრესიული ქცევის მიზეზების გარკვევაში, აგრეთვე ამ პრობლემების მართვისა და რეგულირების სხვადასხვა ხერხის ათვისებაში.

მოსწავლეებსა და მასწავლებლებს:

·  განიხილეთ ბულინგის ყველა შემთხვევა (“ჩვენ ეს ვიცით და ამას არ შევურიგდებით”);

·  არავინ დაადანაშაულოთ, იპოვეთ გამოსავალი, რომელიც დაეხმარება როგორც მსხვერპლს, ისე აგრესორს;

·  თავი შეიკავეთ შეკითხვისაგან “რატომ”;

·  პრობლემას პრაქტიკული მხრიდან მიუდექით(როგორ მოვიქცეთ, ვინ, როდის და რას გააკეთებს);

·  შექმენით ბავშვებს შორის მხარდაჭერის სისტემა;

·  ასწავლეთ ბავშვებს კონფლიქტის მშვიდობიანად გადაჭრის გზები;

·  მოახდინეთ ჯგუფებში განხილვის ორგანიზება.
წყარო : http://newpress.ge

რა არის ბულინგი

ბულინგი/მობინგი  ნიშნავს ფიზიკურ ან ფსიქოლოგიურ ძალადობას, რომელიც ხორციელდება ბავშვის მიმართ თანაკლასელთა ან სხვა ჯგუფის მიერ. ბულინგი სამი ტიპის არსებობს : ემოციური, სიტყვიერი და ფიზიკური. იგი სოციალური მოვლენაა, რომელიც დამახასიათებელია ძირითადად ორგანიზებული ბავშვთა კოლექტივისათვის და პირველ რიგში, ეს არის სკოლა. ეს აიხსნება იმით,  რომ სკოლაში ყალიბდება გარკვეული როლური ურთიერთობები, დიაპაზონში “ლიდერი – გარიყული”.

ბავშვთა საზოგადოებაში ძალადობის მსხვერპლი შეიძლება გახდეს ნებისმიერი ბავშვი. განსაკუთრებით ის ბავშვები, რომლებიც განსხვავდებიან თავისი თანატოლებისგან, როგორც ფიზიკური, ასევე ფსიქიკური მახასიათებლებით. “რისკის ჯგუფში” ხვდებიან     ფიზიკური ნაკლის, თავისებური ქცევის, სხვა ეროვნების და ა.შ ბავშვები.

ბულინგი/მობინგი გვხვდება როგორც ვაჟებში, ასევე გოგონებში. ბიჭები და გოგონები იყენებენ ბულინგის სხვადასხვა ფორმას. ბიჭები უფრო ხშირად მიმართავენ ფიზიკურ ბულინგს (პანღურის ამორტყმა, ხელის კვრა და ა.შ.), გოგონები   კი ზეწოლის ირიბ ფორმას (ჭორების გავრცელება, ურთიერთობის შეწყვეტა და ა. შ.). ბულინგი განსაკუთრებით ხშირად გვხვდება შუა ბავშვობის და ადრეული მოზარდობის პერიოდში.

ბულინგის დამახასიათებელი ქცევებია: ზედმეტი სახელების დარქმევა, დაცინვა, ჯგუფიდან ან საერთო საქმიანობიდან გარიყვა, უცენზურო სიტყვებით მიმართვა, ნივთების წართმევა, წერილობითი და სიტყვიერი შეურაცხყოფა, მუქარა, დაშინება, ხელის კვრა, მუშტებით ან ფეხით ცემა, ცილისწამება, ,,მსხვერპლის'' უხერხულ, არაკომფორტულ მდგომარეობაში ჩაგდება, იძულება - იმოქმედოს საკუთარი სურვილის წინააღმდეგ.

ქართულში ბულინგის შესატყვისია: შარიანობა, ჩხუბისთაობა, ყოჩობა. ბულინგი თანამედროვე მსოფლიოში ფართოდ არის გავრცელებული. რიგ ქვეყნებში ბულინგის მსხვერპლთ კანონი იცავს. სიტყვის ეტიმოლოგიას თუ ჩავუღრმავდებით, შესაძლებელია, ტერმინი ინგლისური სიტყვა ,,Bull"-იდან მოდიოდეს, რაც ქართულად ხარს ნიშნავს. თუ პარალელს გავავლებთ ბულინგის მსგავსი შინაარსის მქონე ქართულ სიტყვასთან ,,ყოჩობასთან", რომელიც სიტყვა ,,ყოჩიდან" მომდინარეობს, რაც ცხვრის ფარის წინამძღოლს ნიშნავს, მსგავსებას დავინახავთ. მართლაც, ხშირად მოძალადე, აგრესორი მოზარდი ცდილობს, უფროსად, ძლიერად გამოიყურებოდეს, წინამძღოლის ფუნქცია აიღოს. სამწუხაროდ, ლიდერის ამ საუკეთესო თვისებებს ძალადობის ინიციატორი ცუდად იყენებს. ხშირად ეუხეშება, მშობლებს, მასწავლებლებს, საკუთარ და-ძმას, თანატოლებს.

ბავშვი-აგრესორი მუდმივად ცდილობს უფროსად და ძლიერად გამოიყურებოდეს, ხშირად ეუხეშება მასწავლებლებს, მშობლებს, საკუთარ და-ძმას. ურთიერთობებში აღიარებს მხოლოდ ძალას და სისასტიკეს.  მათი აზრით ნებისმიერი კონფლიქტის გადაჭრა მხოლოდ ძალისმიერ გზით არის შესაძლებელი. როგორც წესი, ბავშვ-აგრესორებს მაღალი თვითშეფასება აქვთ და თავიანთ გარემოში სოციალური უპირატესობის მოპოვებას ცდილობენ. ზოგჯერ ისინი ჩაკეტილები და ნაკლებკონტაქტურები ხდებიან, მაგრამ ამასთან პერიოდულად ავლენენ არამოტივირებულ რისხვას.

ბავშვ-აგრესორი ძირითადად ხასიათდება ჭარბი ენერგიით; მჭევრმეტყველებით; საკუთარ თავზე კარგი წარმოდგენით; სხვებზე ზეგავლენის მოხდენის და სხვა ადამიანების გამოყენების უნარით; საჩვენებელი პოპულარობით, სინამდვილეში მას ეს არ მოსწონს, ძალაუფლების, მბრძანებლობის დიდი სურვილით და შიშით იმისა, რომ თვითონ არ დაამცირონ.

შეიძლება ითქვას, რომ ბავშვი თანატოლის მიმართ აგრესიას ავლენს რამოდენიმე არცთუ მარტივი მიზეზის გამო: კერძოდ, სურს მიიქციოს ყურადღება; საკუთარ თავზე ან გადაჭარბებულად კარგი, ან გადაჭარბებულად ცუდი წამოდგენა აქვს; არ შეუძლია მეგობრობა; არა აქვს დანაშაულის გრძნობა და სხვისი განცდების გაგების უნარი ან ის, უბრალოდ, მოწყენილია

ბულინგის მსხვერპლი ბავშვები ხშირ შემთხვევაში განსხვავებულია თანატოლებისგან. იგი შეუმჩნეველია, პატარა და სუსტია. გაურბის ხმაურიან თავყრილობას. იგი შეიძლება იყოს სხვებზე ბევრად მაღალი ან დაბალი, მსუქანი ან გამხდარი, ღარიბი ან მდიდარი, კარგად სწავლობდეს, იყოს წყნარი და ა.შ.

ხშირ შემთხვევაში ასეთი ბავშვები არიან მორიდებულები, ჩაკეტილები, მგრძნობიარენი. ახასიათებთ მაღალი შფოთვა. აქვთ დაბალი თვითშეფასება, მიდრეკილნი არიან დეპრესიისადმი და თავის თანატოლებთან შედარებით ხშირად ფიქრობენ თვითმკვლელობაზე. არ ჰყავთ ახლო მეგობარი. უკეთ ურთიერთობენ უფროსებთან, ვიდრე თავის თანატოლებთან. თუ ბულინგის მსხვერპლი ბიჭია, მაშინ ის თავის თანატოლებთან შედარებით, ფიზიკურად სუსტია. ზოგიერთი ბავშვი  განიცდის სხვადსხვა სახის სირთულეს სწავლების პროცესში და ამ მიზეზით ხდებიან ბულინგის მსხვერპლნი.

ბულინგზე ბავშვები სხვადასხვაგვარად რეაგირებენ. მაგალითად ბულინგის მსხვერპლი ბავშვები არიან უფრო მეტად გაღიზიანებლები და ფხუკიანები, ხშირად ეცვლებათ გუნება-განწყობილება, უჩნდებათ დარდი, წუხილი თანატოლების დანახვისას, არიან აგრესიულებიც, ცდილობენ დისტანცია დაიცვან უფროსებისა და თანატოლებისგან, აქვთ ნეგატიური დამოკიდებულება ბულინგის თემის განხილვისას.  

 ბულინგის  შედეგები

ბულინგის მსხვერპლი შეიძლება ხანგრძლივი დროის განმავლობაში ვერ განიკურნოს ფიზიკური დაზიანებებისაგან, განიცდიდეს მუდმივ შიშს, შფოთვას, თავს დამცირებულად ან დათრგუნულად გრძნობდეს, დაუქვეითდეს თვითშეფასება. შეიძლება ჩაიკეტოს საკუთარ თავში. ყოველივე აქდეან გამომდინარე, ასეთი ბავშვები ხშირად აცდენენ ან აგვიანებენ გაკვეთილებზე, ასევე შეიძლება გაუარესდეს მათი აკადემიური მოსწრება. სურვილი უქრებათ მიიღონ მონაწილეობა სკოლაში ჩატარებულ საზოგადოებრივ ღონისძიებებში, კარგავენ მეგობრებ .და ა.შ.

მეცნიერთა აზრით, ბულინგის ინიციატორი ბავშვები თავიანთი აგრესიულობის დემონსტრირებას მოზრდილობის ასაკშიც აგრძელებენ და ხშირად ცხოვრების კრიმინალურ გზას ირჩევენ.

ფსიქიკური ტრავმა შეიძლება იმ ბავშვებმაც მიიღონ, რომლებიც ძალადობის უშუალო მსხვერპლი არ არიან, მაგრამ არიან ტერორის ფაქტის შემსწრენი. ,,დღეს ეს სკოლაში მას დაემართა, ხომ შეიძლება, რომ ხვალ მე შემემთხვეს? ასეთ ბავშვებს ეშინიათ, თვითონაც არ გახდნენ აგრესორის მსხვერპლი. შიშის დაძლევაში მათ დაეხმარება მეგობრებთან და იმ უფროსებთან საუბარი, ვისაც ენდობიან.

წყარო : http://bullyingingeorgia.blogspot.com

ბულინგის პროფილაქტიკა და რჩევები

ვინაიდან ბულინგი ხორციელდება ძირითადად მოზარდობის პერიოდში ანუ სასკოლო პერიოდში, აუცილებელია სკოლამ მიიღოს გარკვეული ზომები მის აღმოსაფხვრელად. თავდაპირველად სკოლამ უნდა აღიაროს აღნიშნული მოვლენის არსებობა. მიზნის მისაღწევად სასურველი და ამავე დროს აუცილებელია  სკოლის თანამშრომლებს გვერდით დაუდგნენ  ბავშვები და მათი მშობლებიც. პირველად უნდა დადგინდეს პრობლემის მასშტაბი. ეს შეიძლება განხორციელდეს მოსწავლეების, მასწავლებლების და მშობლების ანონიმური გამოკითხვით – ჰქონიათ თუ არა სკოლაში პრობლემები, იცნობენ ვინმეს, ვისაც აქვს პრობლემები სკოლაში, ხომ არა აქვთ დაუცველობის განცდა. ასევე უნდა დაზუსტდეს მისი არსი, სერიოზულობა, სიხშირე, ხანგრძლიობა, მსხვერპლის, მოძალადის, მოწმის მდგომარეობა.

გარკვეული სირთულეების აღმოჩენის შემთხვევაში სასურველია როგორც მშობელმა, ასევე სკოლამ დახამრებისთვის მიმართოს ფსიქოლგს. არსებობს სპეციალური მეთოდები, რომლებიც დაეხმარება ბავშვს მისი აგრესიული ქცევის მიზეზების გარკვევაში, აგრეთვე ამ პრობლემების მართვისა და რეგულირების სხვადასხვა ხერხის ათვისებაში.

რჩევები უფროსებს (მშობლებს, პედაგოგებს)


ბულინგის აღმოჩენის შემთხვევაში:
აუცილებელია შეინარჩუნოთ სიმშვიდე.
სერიოზულად მოეკიდოთ ბავშვის მონათხრობს ბულინგის (მობინგის) შესახებ.
აუცილებელია მიიღოთ ზომები, რაც შეიძლება სწრფად.
მხარი უნდა დაუჭიროთ ძალადობის მსხვერპლს, რათა მან თავი არ იგრძნოს არაადექვატურად.
ძალადობის მსხვერპლს უნდა შესთავაზოთ კონკრეტული დახმარება ან  ურჩიოთ რამე.
უნდა მოიქცით ისე, რომ მოძალადე მიხვდეს, რომ მისი ქცევა არ მოგწონთ.
შეეცადეთ დაანახოთ მოძალადეს მსხვერპლის შეხედულება.
მოძალადის მიმართ გამოიყენეთ სანქციები, გამოიჩინეთ სიფრთხილე, რათა არ მიაყენოთ ზიანი   მსხვერპლს.
მკაფიოდ და ნათლად უნდა აუხსნათ მოძალადეს რისთვის და როგორ ისჯება.
გააგებინოთ ბავშვს, რომ არავითარ შემთხვევაში არ მოითმენთ მის აგრესიულ ქცევას, მიუხედავად იმისა ვისზეა ის მიმართული.
უნდა დააწესოთ კონკრეტული და მკაცრი შეზღუდვები, რომელსაც მიმართავთ ბულინგის გამეორების შემთხვევაში.
ასწავლოთ ბავშვებს პრობლემის არა ძალადობრივი გზით გადაჭრის ხერხები.
აჩვენოთ პოზიტიური ქცევის მაგალითები. თქვენს ქცევაზე დაკვირვებით ბავშვი სხვა ადამიანებისადმი კელიგანწყობილ დამოკიდებულებას, პატივისცემას ისწავლის.
გააძლიეროთ კონტროლი. იყავით ბავშვთან ახლოს როცა ის სხვა ბავშვებთან ერთად თამაშობს. წაახალისეთ მისი მონაწილეობა სპორტულ შეჯიბრებებში, თვითშემოქმედების წრეებში, კლასგარეშე საქმიანობაში. ამგვარი დატვირთვა ხელს შეუწყობს ბავშვის მოჭარბებული ენერგიის ცივილიზებული გზით დახარჯვას და მნიშვნელოვნად შეამცირებს მის აგრესიულობას.
რთულ შემთხვევაში უნდა მიმართოთ ფსიქოლოგს.


ბულინგის (მობინგის) ყოველი შემთხვევა დროულად უნდა გამოვლინდეს. ძალადობის მსხვერპლს და მოწმეს უნდა გაეწიოს კვალიფიციური დახმარება. რთული შედეგების შემთხვევაში უნდა მოხდეს მსხვერპლი ბავშვის რეაბილიტაცია.:
წყარო : http://bullyingingeorgia.blogspot.com