როგორ დავეხმაროთ მოზარდებს ჰობის პოვნაში

 

მოზარდებისთვის საინტერესო ჰობის შერჩევა არც ისე ადვილია. ყველა მოზარდი განსხვავებულია, გატაცება კი ძალიან პირადი ამბავია. ჰობი საინტერესო უნდა იყოს ბავშვისთვის, რათა მან ცოტა ხნის შემდეგ არ მიატოვოს ის, რაც საკმაოდ ხშირად ხდება, რადგან მოზარდები თავიანთ არჩევანში არასტაბილური არიან. გარდა ამისა, მოზარდების უმეტესობას შინაგანი ბრძოლები აქვს საპირისპირო სურვილებთან: მათ თან უნდათ, რომ ყველასავით იყვნენ, თან იყვნენ გამორჩეულებიც. მათთვის უჩვეულო ჰობი თითქოს მაგარია, მაგრამ, მეორე მხრივ, მოსაწყენია თანამოაზრეების გარეშე. შესაბამისად, მოზარდების პოპულარული ჰობი არა იმდენად თავად საქმიანობას, არამედ საზოგადოებას ეხება. სპორტი იქნება ეს თუ მუსიკა, მთავარია, რომ ისინი ერთად გრძნობდნენ თავს კომფორტულად.

ერთი სიტყვით, ჰობის პოვნა თინეიჯერული ცხოვრების მნიშვნელოვანი ნაწილია. ეს არის როგორც კარგი გარემოს პოვნის შესაძლებლობა, ასევე შესაძლებლობა, საფუძველი ჩაუყარო მომავალ პროფესიას ან უბრალოდ, დროებით მაინც განერიდო ტელეფონში ტოტალურ ჩართულობას, რომელიც არცთუ სასარგებლო ინფორმაციულ ქარბორბალებში დაგაქროლებს. საბედნიეროდ, დაეხმარო მოზარდს ჰობის არჩევაში განხორციელებადი ამოცანაა. ზოგჯერ საკმარისია მოზარდისთვის საინტერესო აქტივობის ჩვენება და ადამიანების გაცნობა, რომლებიც მას მოხიბლავენ და შთააგონებენ.

 

მოზარდისთვის ჰობის არჩევა

მნიშვნელოვანია, გვახსოვდეს, რომ თინეიჯერები იშვიათად გრძნობენ თავს ახალგაზრდებად, რომლებსაც მთელი ცხოვრება წინ აქვთ. მოზარდების უმეტესობა თავს ისე გრძნობს, თითქოს ბევრი იცხოვრა და ბევრი ნახა, თან აქვს რამდენიმე ცრურწმენა, მაგალითად, ასეთი: რომ უკვე გვიანია რაღაცის კეთება დაიწყოს, ის პატარა აღარ არის. ასევე ის ამბობს, რომ მისთვის ზოგადად ყველაფერი მოსაწყენია, ყველაფერი, გარდა ფართებისა. ამიტომ იმისათვის, რომ მოზარდს ჰობის არჩევაში დავეხმაროთ, ჯერ ეს მითები უნდა დავუნგრიოთ.

პროფესიონალურად ბევრი კონკურენტული რამ მართლაც შეიძლება ცოტათი დაგვიანებული იყოს მოზარდობის ასაკისთვის. სამწუხაროდ, მოზარდი ვერ გახდება ბალეტის მოცეკვავე ან მსოფლიო დონის მუსიკოსი, თუ ამას ადრეული ბავშვობიდან არ დაიწყებს. მაგრამ თქვენ უნდა შეახსენოთ, რომ ჰობი გატაცებაა და მასზე მომავალი დიდი მიღწევების იმედებს არ ამყარებენ. თუ მოზარდი ოცნებობს გიტარაზე ან დასარტყამ ინსტრუმენტზე დაკვრა ისწავლოს, მისი სწავლა გვიანი არ არის. მისნაირი ბევრია. ამის დადასტურება ინტერნეტითაც შეიძლება, სადაც ეს ყველაფერი საკმაოდ მოთხოვნადია.

რაც შეეხება მითს „პატარაობის“ შესახებ, ესეც სადავო საკითხია. მაგალითად, მოზაიკის კეთება თითქოს პატარების გასართობია, მაგრამ სინამდვილეში არსებობს მოზაიკის შემსწავლელი კოლეჯები, სადაც ამ იშვიათ სპეციალობას სიღრმისეულად ასწავლიან და არსებობენ შემკვეთები, რომლებიც ასეთ სამუშაოში დიდ ფულს იხდიან. ამიტომ არც ამის დაწყებაა გვიანი. უბრალოდ, იპოვეთ ის ჰობი, რომელიც მოზარდს მიიზიდავს.

„ფართიც“ ცალკე თემაა. თუ ბავშვს არ უნახავს ადამიანები, რომლებსაც საერთო გატაცება აქვთ, ის ბევრ რამეს ვერ გაიგებს. მაგალითად, შეიძლება მოზარდმა არ იცოდეს, რომ არსებობენ ზრდასრული მამაკაცები, რომლებიც სათამაშო რკინიგზებს აწყობენ და ეს მათთვის ძალიან სერიოზული გატაცებაა. მეტიც, ამ ადამიანებს ჰობისთვის კარგადაც უხდიან, მაგალითად, გერმანიის რკინიგზის სადგურების მუზეუმები რკინიგზის გრანდ მაკეტებს უკვეთენ. ბევრი ჰობი დაკავშირებულია მოგზაურობებთან და ლაშქრობებთან, ვთქვათ, არქეოლოგია და ბიოლოგია. უბრალოდ, გააცანით თქვენ შვილებს საინტერესო ადამიანები, რომლებიც მზად იქნებიან აჩვენონ მათ, რა უნდა გააკეთონ და მითები თავისთავად გაქრება.

 

ჰობის იდეები მოზარდისთვის

ხშირად თინეიჯერები ჩვენ გარეშეც მშვენივრად ახერხებენ ჰობის შერჩევას, მაგრამ თუ თქვენი შვილი აშკარად მოწყენილია და არ იცის, საიდან დაიწყოს, ან ეშინია ახალი ადამიანების, დაეხმარეთ მას. შედეგად ის იპოვის ახალ მეგობრებს და გააქტიურდება. თქვენ შეგიძლიათ ურჩიოთ:

 

სპორტული ჰობი

ჰობი არ ნიშნავს პროფესიონალურად რაღაცის შესწავლას, მაღალი დონის სპორტს. რა თქმა უნდა, ნებისმიერ სპორტში, თუნდაც სამოყვარულოში, არის შეჯიბრის მომენტი. ბევრი სპორტი, რომელსაც ადრე სერიოზულად არ აღიქვამდნენ, ახლა უკვე ოლიმპიური გახდა, მაგრამ მაინც ღირს, რომ მოზარდმა აირჩიოს სპორტი, რომელიც განავითარებს და ემოციურად მიიზიდავს მას.

• სროლა. ეს სპორტი შესაფერისია მათთვის, ვისაც არ უყვარს ფიზიკური კონტაქტი. ის ავარჯიშებს გამძლეობასა და ყურადღების კონცენტრაციას. ძალადობის აზრისგან განსხვავებით, სროლა ნამდვილად არ გიბიძგებთ, აიღოთ იარაღი და მოკლათ ყველა. ის უბრალოდ ასწავლის ემოციების კონტროლს. და თუ ბავშვს უყვარს რაიმე სახის ფენტეზი, მას შეიძლება მოეწონოს მშვილდოსნობა და მისი სხვა ანალოგები, რომლებიც ფანტასტიკურ სამყაროებს მოგვაგონებენ.
• ცხენით ჯირითი. ეს არ არის იაფი სპორტი, მით უფრო, თუ საქმე დიდ ქალაქებს ეხება, მაგრამ ძალიან სასარგებლოა ბავშვის ფსიქოლოგიური ბალანსის თვალსაზრისით. ცხოველთან კონტაქტი მოითხოვს გამძლეობასა და ყურადღებას. ეს არის ასევე კარგი ფიზიკური დატვირთვა და ემოციური აქტივობა.
• სკეიტბორდი. გაგიკვირდებათ, მაგრამ ყველაფერი, რაც ჩვენთვის სკეიტბორდია, სპორტის სამყაროში დაყოფილია მრავალ სხვადასხვა სპორტად. ზოგიერთი დაფა ბორბლებით გრძელი გზისთვისაა, ზოგი ტრიუკებისთვის და თითოეულ დაფას ჰყავს თავისი თაყვანისმცემლები, ფანკლუბები სუბკულტურით. სავსებით შესაძლებელია, რომ მოზარდი ერთ-ერთ მათგანით დაინტერესდეს.
• სკუტერები, ველოსიპედები არა მშვიდად ტარებისთვის, არამედ ტრიუკებისთვის. რატომ მოსწონს ერთს სკეიტბორდი, მეორეს სკუტერი, მესამეს კი BMX – თქვენ უბრალოდ ამას ვერ გაიგებთ, მაგრამ ღირს ბავშვის წაყვანა სპეციალურ პარკში და ნახვა, როგორ ვარჯიშობენ სხვა გოგო-ბიჭები. იქნებ ეს მისთვის შთაგონებად იქცეს.
• კლდეზე ცოცვა. ეს არის ძალიან მიმზიდველი სპორტის სახეობა. ის ძალიან კარგად არის გააზრებული უსაფრთხოების თვალსაზრისით და აერთიანებს როგორც სპორტსმენებს, ისე ინტელექტუალური პროფესიის ადამიანებს, რომლებსაც დასვენება სჭირდებათ. როგორც ამბობენ, მთაში ყველა თანასწორია.

 

შემოქმედებითი ჰობი

ატარეთ თქვენი შვილი ბაზრობებზე, სადაც ადამიანები თავიანთ პროდუქტებს ყიდიან: ნახატებიდან და ნაქარგებიდან დაწყებული, ფეხსაცმლითა და ჩანთებით დამთავრებული. ხშირად ასეთ ბაზრობებზე მოვაჭრეები ატარებენ მცირე მასტერკლასებს დამწყებთათვის. არ არის გამორიცხული, რომ მოზარდს რამე მოეწონოს.

• მინის ნაწარმი. ბევრ ბავშვს სიამოვნებს ჩირაღდნით შუშის დნობა და ფორმირება. ცეცხლის ყურება დამამშვიდებლად მოქმედებს, გამდნარი შუშის დანახვა კი სასიამოვნოა და შეიძლება თვითგამოხატვის ორიგინალურ საშუალებად იქცეს.
• დეკუპაჟი. გარედან ჩანს, რომ ყველას შეუძლია ხელსახოცების სადმე დაწებება. სინამდვილეში, დეკუპაჟი შეიძლება იქცეს ხელოვნებად. და ეს, რა თქმა უნდა, საინტერესო ჰობი იქნება გოგოებისა და ბიჭებისთვის, რადგან ის შეგიძლიათ ავეჯსაც ჩაუტაროთ.
• ბიჭებსაც და გოგოებსაც უყვართ საავტორო წიგნებისა და ხელნაკეთი ალბომების დამზადება. აქ თავის გამოჩენა ნებისმიერ მოზარდს შეუძლია.
• ჭედურობა. ბევრს მოსწონს მეტალთან მუშაობა. ქალაქში სამჭედლოს პოვნა არც ისე ადვილია, მაგრამ თუ იპოვეთ, ძალიან მოიხიბლებით.
• ძერწვა, თიხასთან მუშაობა – საკუთარი თავის გამოხატვის შესაძლებლობაა. ამავე დროს მოითხოვს ყურადღების მაღალ კონცენტრაციას.

 

უჩვეულო ჰობი

• გადამუშავების ხელოვნება. ნივთების დამზადება იმისგან, რაც გამოუსადეგარია. მაგალითად, პლასტმასის ბოთლებისგან დამზადებული ტანსაცმელი ან სამკაულები.
• ფრინველებზე დაკვირვება. იშვიათი ფრინველების ძებნა, მათი ყურების დროს ძალიან საინტერესო ადამიანების გაცნობა.
• Trainspotting – მატარებლებზე დაკვირვება, მოგზაურობა გარკვეულ წერტილში, რათა ნახოთ და გადაიღოთ რომელიღაც მატარებლის შემადგენლობა. ეს ძალიან უჩვეულო და გაატაცებადი ჰობია.
• Planespotting – იგივე ჰობი, ოღონდ თვითმფრინავებზე. ამ ჰობით გატაცებული ადამიანები ხანგრძლივად უთვალთვალებენ თვითმფრინავების აფრენასა და დაშვებას, იღებენ მათ ფოტოებს, თვალყურს ადევნებენ სპეციალური სატელეფონო აპლიკაციების გამოყენებით. აქ არის ექსტრემის ელემენტიც – ხანდახან კარგი კადრისთვის ისინი წესებს არღვევენ და კანონით აკრძალულ ზონაში გადადიან.
• სათამაშოს მოგზაურობა. ბევრი ადამიანი ყოველთვის თან ატარებს საყვარელ სათამაშოს, უხსნის გვერდს სოციალურ ქსელში და იღებს მის მოგზაურობას. ეს ჰობი მოუხდება კრეატიულ თინეიჯერებს, რომლებიც სიამოვნებით იგონებენ და იძირებიან ვირტუალურ სამყაროში.

ჰობი, რომელიც შეიძლება გახდეს პროფესია

ზოგადად, ნებისმიერი ჰობი შეიძლება გახდეს პროფესია. კაცი მავთულისგან სამკაულებს ქსოვდა, შემდეგ კი მათი გაყიდვა დაიწყო; ვიღაც ძაღლებზე ზრუნავდა და ცხოველების სასტუმრო გახსნა. აი, რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება.

• რობოტექნიკა. ყველაფერი იწყება მღელვარებით იმის გამო, რომ მუყაოს რობოტს თვალები გაუნათდა, შემდეგ კი ბავშვი ელოდება შეჯიბრებებს, ოლიმპიადებს, ჩაბარებასა და პროფესიულ კარიერას. მას მოსწონს იმ სასკოლო საგნების შესწავლა, რომლებიც საჭიროა რობოტის შესაქმნელად.
• კომპიუტერული თამაშები. ბევრი მშობელი ჩივის, რომ მათი შვილები დიდხანს თამაშობენ. მაგრამ ახლა კარიერა კიბერსპორტში რეალობაა. ადამიანები თამაშობენ და ამაში იღებენ ფულს როგორც სტრიმინერები, ისინი აარსებენ გუნდებს, ატარებენ ჩემპიონატებს, იღებენ პრიზებს მათ რეკლამებში. ყოველთვის ადვილი არ არის იმის გაგება, როგორ მოქმედებს კომპიუტერული თამაშები ბავშვის ფსიქიკასა და განვითარებაზე, მაგრამ ნამდვილად ღირს ყურადღებით დავაკვირდეთ, არის თუ არა ეს მისი მდგრადი ჰობი.
• ჩაცმა. ბევრი მშობელი ამბობს, რომ მათ შვილს აწუხებთ მისივე გარეგნობა. მაგრამ თუ ბავშვი ატარებს ტანსაცმლის გადაკეთების ექსპერიმენტებს და აშკარად ავლენს ფანტაზიას – ეს უკვე სერიოზული განაცხადია პროფესიისთვის. ნუ გაუწყრებით მეორადი ტანსაცმლის უჩვეულო კომბინაციის გამო, იქნებ სახლში მომავალი დიზაინერი გყავთ?

სინამდვილეში, ბევრი ვარიანტია საინტერესო ჰობისთვის, მაგრამ მოზარდის ნაცვლად არჩევანს ჩვენ ვერ გავაკეთებთ. მშობლების ამოცანაა მხოლოდ შვილის თანადგომა და მისი ცოდნის თვალსაწიერის გაფართოება, როცა ის თავად ვერ პოულობს ჰობის. უაღრესად მნიშვნელოვანია ყურადღების მიქცევა მის მიდრეკილებებზე, რაც შეიძლება გახდეს გატაცების წყარო ან მომავალი პროფესიაც კი.

 

 

წყარო http://mastsavlebeli.ge

კომპლექსური დავალება _ ,,შექმენი ეკოგმირი რობოტი და გაუფრთხილდი დედამიწას!“

 

სასწავლო პროცესის წარმართვა –  კომპლექსური დავალებიდან – კომპლექსურ დავალებამდე –  ეს ის მთავარი პრინციპია, რომელიც მესამე თაობის ეროვნული სასწავლო გეგმის გასაღებია.

მოსწავლეებს მოსწონთ პროექტული სწავლება, თუ ჩვენ  კომპლექსურ დავალებას, რომელიც გრძელვადიან მიზნებზეა ორიენტირებული, შინაარსობრივად  მოვარგებთ სკოლაში მიმდინარე  პროექტს, ასევე,  საერთაშორისო თუ ეროვნულ საკონკურსო თემატიკას, ამით ავამაღლებთ მოსწავლეთა ინტერესს კომპლექსური დავალებების მიმართ.

წარმოგიდგენთ, ეკოსკოლის მსოფლიო პროგრამის ფარგლებში, გარემოსდაცვითი ორგანიზაციის  ,, დავიცვათ საქართველოს სისუფთავე“-ის მიერ დაგეგმილ გარემოსდაცვითი კონკურსის _ ,,შექმენი ეკოგმირი“ ფარგლებში დაგეგმილი და განხორციელებული კომპლექსური დავალების შინაარსსა და მიმდინარეობის ეტაპებს, რასაც შედეგად მოყვა გარემოსდაცვითი ორგანიზაციის წარმომადგენლების მიერ მონაწილე მოსწავლეების სერტიფიკატებით და სამახსოვრო პრიზებით დაჯილდოება. ერთმა მოსწავლემ საპრიზო ადგილი მოიპოვა.

კომპლექსური დავალების განხორციელებას წინ უძღოდა კვლევა :

„ რას უშვრებით ნარჩენებს?“

კითხვები	დიახ	ნაწილობრივ	არა
აგროვებთ თუ არა მაკულატურას?
წერთ თუ არა ფურცლის ორივე მხარეს?
იყენებთ თუ არა შესაფუთ მასალას სხვა საჭირო ნივთების დასამზადებლად?
აძლევთ თუ არა დაპატარავებულ ტანსაცმელსა და ფეხსაცმელს სხვებს?
უფრთხილდებით თუ არა სკოლის ინვენტარს?

კვლევის ჩატარების შემდეგ მოსწავლეები აანალიზებენ შეგროვებულ ინფორმაციას, პასუხობენ კითხვებს, ითვლიან პასუხებს და გამოაქვთ დასკვნა. თითოეული ჯგუფი ამზადებს და წარმოადგენს პრეზენტაციას ჩატარებული კვლევის შესახებ.

კითხვები მონაცემთა ანალიზისთვის:

1. გამოკითხულთაგან რამდენი ადამიანი აგროვებს მაკულატურას?
2. რამდენი ადამიანი იყენებს ფურცლის ორივე მხარეს?
3. რამდენი ადამიანი იყენებს შესაფუთ მასალას რაიმე სხვა ნივთის დასამზადებლად?
4. რამდენი ადამიანი ურიგებს დაპატარავებულ ტანსაცმელსა და ფეხსაცმელს სხვებს?
5. რა დასკვნის გამოტანა შეიძლება გამოკითხვის მასალებზე დაყრდნობით?

მონაცემთა დამუშავების შემდეგ გაირკვა, რომ კლასში საკმაოდ დაბალია ცნობიერება ნარჩენების ეფექტურად მართვის შესახებ.

დაიგეგმა კომპლექსური დავალების განხორციელება, რომელიც თავისი არსით უკავშირდება მდგრადი განვითარების მე-12 მიზანს –  გონივრული წარმოება და მოხმარება.

საგანი – ბუნებისმეტყველება

კლასი –VI

სამიზნე ცნება: ჯანმრთელობა და დაავადება, მდგრადი განვითარება

ქვეცნებები: ჰიგიენა, პრევენცია, ჯანსაღი გარემო

სამიზნე ცნების მკვიდრი წარმოდგენები:

1. ჯანმრთელობის შენარჩუნებისათვის მნიშვნელოვანია ჰიგიენის წესების დაცვა.
2. გარემოს დაბინძურება გავლენას ახდენს ადამიანის ჯანმრთელობაზე.
3. გარემოს დაცვა აუცილებელია მომავალი თაობების კეთილდღეობისთვის;

საკითხი: ჯანმრთელობა/ჯანმრთელობა და გარემო

საკვანძო შეკითხვა:

როგორ წარმოვადგინო ,,ეკორობოტის“  საშუალებით, თუ რა მნიშვნელობა აქვს ეკოლოგიურად სუფთა გარემოს შენარჩუნებას ადამიანის ჯანმრთელობისათვის?

კომპლექსური დავალების პირობა:

თქვენი კლასი მონაწილეობს ეკოსკოლის მსოფლიო პროგრამის ფარგლებში, გარემოსდაცვითი ორგანიზაციის  ,, დავიცვათ საქართველოს სისუფთავე“-ის მიერ დაგეგმილ გარემოსდაცვით კონკურსში _ ,,შექმენი ეკოგმირი რობოტი“, რომლის მიზანია მეტი ყურადღება მივაქციოთ გარემოსდაცვით საკითხებს და სასკოლო აქტივობებში მეტი დრო დავუთმოთ ამ პრობლემაზე მუშაობას. გაეცანი ინფორმაციას ნარჩენების ეფექტურად მართვის შესახებ, ნარჩენებისგან დაამზადე ,,ეკორობოტი“ და წარადგინე კლასის წინაშე.

ნაშრომში ხაზგასმით წარმოაჩინე: (შეფასების კრიტერიუმები)

• რა მნიშვნელობა აქვს ჯანმრთელობის შენარჩუნებისთვის ჰიგიენის წესების დაცვას(ჯანმრთელობა და დაავადება მკ.წ 1).
• რა გავლენას ახდენს დაბინძურებული გარემო ადამიანის ჯანმრთელობაზე(ჯანმრთელობა და დაავადება მკ.წ3)?
• რა მნიშვნელობა აქვს გარემოს დაცვას მომავალი თაობებისთვის (მდგრადი განვითარება მკ.წ 1).

კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპები და  მუშაობისას განხორციელებული აქტივობები:

I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა

 ნაბიჯი 1. როგორ უნდა წარმოვაჩინო საკუთარი ცოდნა შესასწავლ საკითხთან დაკავშირებით?

რესურსი:  ეკოგმირი – რობოტი  ( შექმნილი  მათი თანატოლების მიერ), მასწავლებლის მიერ დამზადებული ეკორობოტი.

მოსწავლეები ეცნობიან კონკურსის პირობებს, მის შინაარსს, რაც მათში აღძრავს ინტერესს და ფიქრობენ,  როგორ უნდა წარმოაჩინონ საკუთარი ცოდნა შესწავლილ საკითხთან დაკავშირებით.

აქტივობა 1. · კომპლექსური დავალების პირობის გაცნობა, წინარე ცოდნის დადგენა შესაქმნელი პროდუქტისა და შესასწავლი საკითხის ირგვლივ.

აქტივობა 2.   მასწავლებელი მოსწავლეებს  გაკვეთილზე აცნობს ნარჩენებისგან დამზადებულ ეკოგმირს, რომელიც შინ თავად მოამზადა.

აქტივობა 3. დავალების მოთხოვნების გაცნობიერება და სამიზნე ცოდნის (დეკლარაციული, პროცედურული, პირობისეული) კონსტრუირებაზე ორიენტირებული შეკითხვებით წინარე ცოდნის გააქტიურება.

• რას გულისხმობს შესასწავლი საკითხი?
• რა შემოქმედებითი პროდუქტის საშუალებით უნდა დაადასტურო, რა ისწავლე მოცემულ საკითხთან დაკავშირებით?
• რა არის ეკორობოტი და როგორ შექმნი მას?

II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი

ნაბიჯი 1.

• რა მნიშვნელობა აქვს ჯანმრთელობის შენარჩუნებისთვის ჰიგიენის წესების დაცვას (ჯანმრთელობა და დაავადება მკ.წ 1).
• რა გავლენას ახდენს დაბინძურებული გარემო ადამიანის ჯანმრთელობაზე (ჯანმრთელობა და დაავადება მკ.წ3)?

რესურსი: ვიდეორგოლი. ,,ჩვენი წვლილი პლანეტის გადარჩენაში“.

აქტივობა 1: ვიდეორგოლის გაცნობის შემდეგ გაიმართა  დისკუსია ,,მრგავალი მაგიდის“ მეთოდის გამოყენებით. მოსწავლეებმა უპასუხეს შეკითხვებს:

1.ეთანხმებით თუ არა მოსაზრებას, რომ ნარჩენების გადამუშავების პრობლემა დღეს საკმაოდ მწვავედ დგას?

2. რაში ხედავთ მის გამოვლინებას?

3.რაში ხედავთ გამოსავალს?

რესურსი: სახელმძღვანელოში არსებული მასალა, მასწავლებლის მიერ მომზადებული პრეზენტაცია, სამაგიდო თამაში მეეზოვე. (აღნიშნული რესურსის საშუალებით მოსწავლეები სწავლობენ ნარჩენების დახარისხებას.)

აქტივობა2.

მოსწავლეები ნაწილდებიან ჯგუფებში და რომელი გუნდიც უფრო სწრაფად დაახარისხებს სხვადასხვა ტიპის ნარჩენის ბარათს შესაბამისი ფერის ურნაში(ჭიქა), ის გუნდი იმარჯვებს.

სამიზნე ცოდნის (დეკლარაციული, პროცედურული, პირობისეული) კონსტრუირებაზე ორიენტირებული შეკითხვები:

 

• რა სახის ნარჩენები არსებობს?
• სად მიდის ეს ნარჩენები?
• გსმენიათ თუ არა ნარჩენების დახარისხების შესახებ?
• ახარისხებთ თუ არა ნარჩენებს ოჯახში და თავად თუ მონაწილეობთ ამ პროცესში?
• ხომ არ გსმენიათ რამე ნარჩენების მეორეული გამოყენების შესახებ?
• ხომ არ გამოგიყენებიათ რაიმე სახის ნარჩენი მეორეული დანიშნულებით და დაგიმზადებიათ რაიმე მისგან?

ნაბიჯი2

რა მნიშვნელობა აქვს გარემოს დაცვას მომავალი თაობისთვის (მდგრადი განვითარება მკ.წ 1)?

აქტივობა.1

,,შეამოწმე შენი ეკოლოგიური ნაკვალევი” საინტერესო და სახალისოა, ის ეკოცნობიერების ამაღლების მიზანს ისახავს. თურმე  პლანეტა დედამიწის რესურსს დაუდევრად ვიყენებთ და როგორ შეგვიძლია ეს შევცვალოთ ჩვენი მცირე წვლილით, მოსწავლეებმა დამოკიდებულება საინფორმაციო პოსტერებში გადმოცეს.

აქტივობა2.

რეაქციის ბარათების საშუალებით მოსწავლეები ერთი გაკვეთილის ფარგლებში აკეთებენ ჩანაწერებს თემაზე: როგორ ავამაღლოთ საზოგადოების ცნობადობა ,,ეკოგმირის“  საშუალებით, თუ რა მნიშვნელობა აქვს ეკოლოგიურად სუფთა გარემოს შენარჩუნებას ადამიანის ჯანმრთელობისათვის. მასწავლებელი აგროვებს გაკვეთილის ბოლოს ბარათებს და მომდევნო გაკვეთილზე უბრუნებს მათ შესაბამისი უკუკავშირით.

 

აქტივობა 3:

მოსწავლეები სხვადასხვა საყოფაცხოვრებო ნარჩენისგან გაკვეთილზე ქმნიან ეკოგმირს (პირბადეების სარეცხი მანქანა, ატრაქციონი ,,ტობი“, რობოტი ,,რობო“, სამაგიდო ტენისი,ლეპტოპის გამაგრილებელი, თვითმფრინავი და სხვა).

მოგეხსენებათ კომპლექსური დავალების ბოლო ეტაპი – გასიტყვება დროის რესურსის თვალსაზრისით საკმაოდ დიდ გამოწვევად მიიჩნევა, მოსწავლეებისთვის ეს პროცესი მამოტივირებელი რომ  გამხდარიყო და ამავდროულად, დამეზოგა დროის რესურსი, შევთავაზე  აქტივობა ,,ცოდნის აუქციონი“. აღნიშნული აქტივობის ფარგლებში მოსწავლეს შეუძლია:

თავისუფლად და შეუზღუდავად გადმოსცეს თავისი ცოდნა, რადგან არ ეშინია ცოდნის შეფასების  –  დაბალი ქულის (ასეთი უბრალოდ არ იწერება).

დაიმსახუროს უმაღლესი შეფასება აქტიურობის ან მოცემული თემის ირგვლივ მოპოვებული საინტერესო ფაქტების საფასურად.

მოკლედ და დამაჯერებლად გამოხატოს საკუთარი აზრი, რადგან ერთი ფაქტის წარსადგენად მას ეძლევა არა უმეტეს ერთი წუთისა.

ჟიურის წევრი მოსწავლეები აუქციონში მონაწილე მოსწავლეებს კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროცესში უსვამენ შეკითხვებს, მათ აქვთ სამუშაო ცხრილი, შეფასების ფორმა, სადაც პარალელურად აკეთებენ ჩანაწერებს.(დანართი1,2,3)

• ახსენით თქვენი სიტყვებით, რას მოითხოვდა დავალება?
• რა ცოდნა-გამოცდილება გამოგადგათ დავალების შესრულებაში ?
• რის შესწავლა დაგჭირდათ?
• თქვენი აზრით, რა გაგიადვილდათ, რა გაგიძნელდებათ?
• რაში დაგჭირდათ დახმარება?
• შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენ მიერ შექმნილი კომპლექსური დავალებით და რატომ?
• რა დაბრკოლებებს გადააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში?
• რას გააკეთებდი სხვაგვარად, ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას?
• მსგავსი ფორმის, ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია?
• რით ჰგავს და რით განსხვავდება შენი დავალება შენი თანაკლასელების ნაშრომებისგან?

 

დანართი1

შეფასების კრიტერიუმები	სრულად	ნაწილობრივ	გასავითარებელია
რა მნიშვნელობა აქვს ჯანმრთელობის შენარჩუნებისთვის ჰიგიენის წესების დაცვას.
რატომაა მნიშვნელოვანი  ჯანსაღი ცხოვრების წესის  დაცვა დაავადებების თავიდან ასაცილებლად.
რა გავლენას ახდენს დაბინძურებული გარემო ადამიანის ჯანმრთელობაზე.
ეკოგმირის შექმნის მიზანი
შენი სლოგანი გარემოს დაცვის საკითხთან დაკავშირებით.

დანართი2

 

ლოტი	საუბრობს რა მნიშვნელობა აქვს ჰიგიენის დაცვას ჯანმრთელობისათვის.	რა გავლენას ახდენს დაბინძურებული გარემო ადამიანის ჯანმრთელობაზე.	განასხვავებს ნარჩენს და ნაგავს	ეკოგმირის შექმნის მიზანი	საკუთარი სლოგანი გარემოს დაცვის საკითხთან დაკავშირებით	გასიტყვებისას იცავს დროის ლიმიტს
1
2
3
4
5
6

  

დანართი 3 ჟიურის სამუშაო ცხრილი

 

#	სწორი პასუხი	არასწორი პასუხი	დისციპლინა	ქულები	შედეგი
1
2
3
4
5
6
7

 

კომპლექსური დავალების განხორციელების პროცესში მოსწავლეებმა შეძლეს გლობალურ ეკოლოგიურ პრობლემებზე, მიზეზებზე და შედეგებზე მსჯელობა, ჩამოაყალიბეს და დასახეს გლობალური ეკოლოგიური პრობლემების გადაჭრის გზები, მოიფიქრეს გარემოსდაცვითი სლოგანი და იმსჯელეს ოცდამეერთე საუკუნის მოქალაქის განსაკუთრებულ პასუხისმგებლობაზე ამ საკითხებთან მიმართებაში. მოიყვანეს ანთროპოგენური ზემოქმედების შედეგად გარემოს (ლოკალური და გლობალური) ისეთი ცვლილებების მაგალითები, რომლებიც  მოქმედებენ ადამიანის ჯანმრთელობაზე. გამოთქვეს მოსაზრება ამ პრობლემის თავიდან აცილების გზების შესახებ; იმსჯელეს ადამიანის ჯანმრთელობისათვის ეკოლოგიურად სუფთა გარემოს შენარჩუნების მნიშვნელობაზე.

 

 

გამოყენებული ლიტერატურა:

გარემოსდაცვითი და აგრარული განათლება სკოლაში

ნარჩენების მართვა

ავტორი: მაია ბლიაძე, თეონა შუბლაძე, ნათია სარალიძე, მარიამ არჩუაძე საქართველო , 2020

წყარო http://mastsavlebeli.ge 

Tik-Tok პლატფორმის გამოყენება სწავლების პროცესში

 

თქვენ შეიძლება იფიქროთ, რომ ტიკ-ტოკი და სწავლა ვერ მეგობრობენ, მაგრამ საწინააღმდეგოს დამტკიცებაც შეიძლება. ჩემი მოსწავლეების  შესვენებების დროს მუდმივად ტელეფონში ჩარგული თავები და მოღიმარი სახეები მაიძულებდა მეფიქრა, როგორ გამომეყენებინა ეს პლატფორმა, მათი ასეთი ინტერესის სფერო, სწავლებისთვის სასარგებლო ინსტრუმენტად. სწავლაც ხომ გართობაა. არაფერი გვიყვარს მასწავლებლებს იმაზე მეტად, როგორც გაკვეთილის პროცესში ჩართული ყველა მოსწავლე. ტიკ-ტოკი გვთავაზობს უთვალავ გზას, როგორ მოვიზიდოთ მოსწავლეების ყურადღება და აღვაფრთოვანოთ ისინი ჩვენი გაკვეთილების შინაარსით. მასწავლებლებს შეუძლიათ წვდომა უამრავ მასალაზე ჰეშთეგის გამოყენებით #TeachersOfTiktok. ასევე, არის უამრავი ვიდეო, რომლებიც შეგიძლიათ ინსპირაციის წყაროდ გამოიყენოთ.

ჩემი მუშაობის მრავალწლიანი პრაქტიკის მიხედვით მოსწავლეებს ყველაზე მეტად მოსმენის და საუბრის დავალებების შესრულება უჭირთ. ამიტომ შევეცადე, ეს საინტერესო პლატფორმა ამ უნარების განვითარებისთვის გამომეყენებინა. როდესაც გაკვეთილს ტიკ-ტოკ ვიდეოთი ვიწყებ, ჩემი მოსწავლეების ინტერესით სავსე თვალების და მოლოდინით სავსე სახეების ვერ შემჩნევა შეუძლებელია. რატომ მაინცდამაინც ტიკ-ტოკის ვიდეო?

• მოკლეა (დაახლოებით 60 წამი);
• დაფორმატებულია ისე, რომ მხოლოდ საინტერესო მომენტებზეა ყურადღება გამახვილებული;
• ნებისმიერ საკითხზე შეიძლება სასურველი ვიდეოს მოძებნა;
• ახალგაზრდებისთვის მუდმივად აქტუალური და საინტერესო შინაარსის თემებითაა სავსე;
• თავად პლატფორმა ძალიან პოპულარულია ამ ასაკობრივ ჯგუფში;
• თავადაც შეგიძლიათ შექმნათ ვიდეოები ნებისმიერ სასურველ თემაზე.

მარტში ჩატარებული ოსკარების ცერემონიიდან ვიდეომ პირველივე წუთიდან მიიზიდა ჩემი მოსწავლეების მთლიანი ყურადღება. დამეხმარა სტანდარტის შედეგების მიღწევაში, მოსწავლეებმა შეძლეს ტექსტის მოსმენა და გაგება საჭირო ინფორმაციის მოსაპოვებლად, ენობრივ-გრამატიკული საშუალებების, ჟანრული მახასიათებლების ცოდნისა და სტრატეგიების გამოყენებით ზეპირი მეტყველება/ლაპარაკი კომუნიკაციის დასამყარებლად განსხვავებულ ფიზიკურ თუ ვირტუალურ საკომუნიკაციო სიტუაციებში.

უფრო კონკრეტულად, გაკვეთილი დავიწყეთ KeHuy Quan-ის მონოლოგით ოსკარებიდან, რომელიც დაჯილდოვდა ოსკარით მამაკაცის მეორეხარისხოვანი როლის საუკეთესოდ შესრულებისთვის. ის მაყურებლების წინაშე ძალიან ემოციური სიტყვით გამოვიდა. პირველ რიგში თავის 84 წლის დედას მადლობა გადაუხადა და ახარა, რომ ოსკარი მოიპოვა. შემდეგ კი მსმენელებს მოგვმართა, რომ თავშესაფრიდან დაიწყო ცხოვრება და შემდეგ ამ დიდებულ სცენაზე აღმოჩნდა, ამიტომ არასდროს არ უნდა შევწყვიტოთ ბრძოლა ჩვენი ოცნებებისთვის, თუ გულით გვინდა რაიმე, აუცილებლად გამოგვივა. მისი ამბავი, რომელსაც ის გვიყვება მოკლე ვიდეოში, ბავშვობიდან იწყება, ბავშვებმა იმ გაკვეთილზეც და იმის მერეც იმდენჯერ მოუსმინეს მის სიტყვას, რომ ბუნებრივად ჩაჯდა მეხსიერებაში ის გრამატიკული ერთეულებიც, რომლებიც წარსულის ამბების მოყოლის დროს დასჭირდა მსახიობს. ერთი მოკლე ვიდეო დამეხმარა მათთვის შემეხსენებინა წარსული დროის გრამატიკული დროები, მოსწავლეებმა სწორად მოძებნეს ყველა ზმნა წარსულ ფორმაში და აღნიშნეს მათ შორის განსხვავებებიც. ასევე ვიდეო დამეხმარა  მესწავლებინა ახალი ფრაზა I was afraid I would…. ვიდეოში მსახიობი ამბობს:

– I was afraid I would never surpass what I achieved as a kid.

–მეშინოდა, რომ ვერასდროს ვაჯობებდი იმას, რასაც მივაღწიე ბავშვობაში.

ვაჯობებდი – would surpass მსგავს წინადადებაში ამ ნაწილის სწორად ჩასმა ჩემს მოსწავლეებს საუბრის დროს ყოველთვის უჭირდათ. ამ ვიდეოს შემდეგ  კი– როცა წარსულში მომავალი დროის გამოყენება სჭირდებათ, სულ ეს ვიდეო ახსენდებათ ან ერთმანეთს ახსენებენ ამ კონკრეტულ წინადადებას და მათთვის უფრო მარტივი ხდება ზმნის სწორად გამოთქმა. ინფორმაციის ტრანსფერს ახდენენ ყოველდღიურ საუბრებში, დისკუსიების დროს და იყენებენ საკუთარ თავზე საუბრისას.

მოსწავლეებმა ასევე გაიზიარეს მსახიობის სიხარული, გულწრფელად უხაროდა ყველას მისი და მისი 84 წლის დედის გამო. ამბავი დამეხმარა მათი ემპათიის უნარების კიდევ უფრო გაღრმავებაში. გავავლეთ პარალელი ქართულ კულტურასთან, რომ ჩვენც ძალიან დიდ ყურადღებას ვაქცევთ მშობლების რეაქციებს ჩვენს ქმედებებთან დაკავშირებით, ჩვენთვისაც ძალიან მნიშვნელოვანია, იამაყოს დედამ ჩვენი მიღწევებით. მოვიყვანეთ მაგალითები, როგორ ვუზიარებთ მშობლებს ჩვენს წარმატებებს და ვინ გვახსენდება პირველი, როდესაც რაიმე საამაყოს ჩავიდენთ. ამით დავანახე მათ სხვადასხვა ქვეყნის სოციოკულტურულ კონტექსტებსა და კულტურებს შორის არსებული მსგავსებები– დედის და ოჯახის პატივისცემა. ტრადიციების და ღირებულებების მიმართ უვითარდებათ საკუთარი პასუხისმგებლობა. ასევე გაიაზრეს როგორი მნიშვნელოვანია წინსვლა და წარმატება. გააანალიზეს რას ნიშნავს ზოგადი განათლების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მიზანი: „იყო შემოქმედი, თავად შექმნა ღირებულებები და არ იცხოვროს მხოლოდ არსებულის ხარჯზე“. სასკოლო განათლებამ უნდა უზრუნველყოს მოზარდის იმ უნარ-ჩვევების განვითარება, რომლებიც მისცემს მას საშუალებას, უკვე არსებული გამოცდილება და მიღწევები გამოიყენოს ახალი მატერიალური, ინტელექტუალური თუ სულიერი ღირებულებების შესაქმნელად, ამიტომ ეს პატარა ვიდეო შესანიშნავად დამეხმარა მოსწავლეებისთვის  ამემაღლებინა მოტივაცია. დაეჯერებინათ,რომ თუ გულით მოინდომებ და ძალიან ბევრს იშრომებ, ყველაფერი გამოგივა. მთავარია, არ დანებდე, ბევრი იშრომო, შენს ოცნებებს მიჰყვე და აუცილებლად გამოგივა. KeHuy Quan–ს 30 წლის შემდეგ გამოუვიდა და ძალიან ბედნიერია მიღწეული წარმატებით. თავადაც მოუწოდებს ვიდეოში ყველას, რომ წარმატების ისტორიები მხოლოდ ფილმებში არ ხდება, ბევრი შრომით ყველაფერია შესაძლებელი და არ დაივიწყოთ თქვენი ოცნებები. მოსწავლეებმა დატოვეს  ვიდეოზე კომენტარები, გამოვხატეთ ჩვენი გულწრფელი ემოციები. შესაძლებლობა, რომ  შენი კომენტარი ერთ დღესაც  შეიძლება თავად ჰოლივუდის ვარსკვლავმაც  მოიწონოს ან გიპასუხოს დადებითი ემოციით, ჩემს მოსწავლეებს კიდევ უფრო მეტ სურვილს უჩენს, დაწერონ უამრავი კომენტარი ინგლისურად.

ამიტომ, იმის ნაცვლად, რომ ავკრძალოთ ყველაფერი ,რაც სწავლების პროცესს „აფერხებს“, უმჯობესია, გამოვიყენოთ ისინი ჩვენ სასარგებლოდ. მივიღოთ სიახლე, თანამედროვე გამოწვევები, ავირჩიოთ ის, რასაც ირჩევენ ბავშვები, მოვარგოთ გაკვეთილები მათი ინტერესის სფეროს და გამოვიყენოთ ყველა რესურსი მათ საგაკვეთილო პროცესში მთლიანად ჩასართველად. მეორე დღეს მოსწავლეებმა როლური თამაშებით გააცოცხლეს ოსკარების ცერემონია, მოკლე სიტყვით მიმართეს საზოგადოებას დაჯილდოების შემდეგ, წარმოთქვეს ემოციური სიტყვები, დაიწყეს ამბის მოყოლა წარსულიდან, გაიხსენეს ბავშვობა, გამოიყენეს წარსული დროის შესაბამისი გრამატიკული ფორმები, ახსენეს ასევე რისი ეშინოდათ ბავშვობაში, რომ არ გამოუვიდოდათ, ვერ მიაღწევდნენ, გაუჭირდებოდათ. გამოიყენეს შესაბამისი გრამატიკული ფორმა. მოსწავლეებმა შესანიშნავად გაართვეს თავი სათანადო სტრატეგიების გამოყენებით გრამატიკული საკითხების ცოდნის ფუნქციურ კონტექსტში მართებულად გამოყენებას. მოსწავლეებმა მოახერხეს სამეტყველო ქმედებების მიზნობრივად განხორციელება სათანადო გამონათქვამებისა და ლექსიკურ–გრამატიკული ცოდნის გამოყენებით. მადლობა გადაუხადეს ოჯახის წევრებს. გაუზიარეს სიხარული მშობლებს, ისაუბრეს, რა მნიშვნელოვანია, ცხოვრებაში გქონდეს მიზანი და შრომობდე ამ მიზნის მისაღწევად. მოუწოდეს სხვებსაც, რომ მთავარია, გქონდეს სურვილი და არ დანებდე, წარმატება აუცილებლად მოვა ადრე თუ გვიან.

წყარო http://mastsavlebeli.ge

ახალბედა მასწავლებელი

  როდესაც მასწავლებლობა ჩემს პროფესიად ავირჩიე, მივხვდი, მსოფლიოს თუ ვერ შევცვლიდი, ღირსეულ მომავალ თაობებს აღვზრდიდი, რომლებიც შეცვლიდნენ  მსოფლიოს.

„მასწავლებელო, მე შენ მიყვარხარ, ეს ისეთი გაკვეთილია, რომელზეც სულ ვოცნებობდი“! ეს ის სიტყვებია, რომელიც ახალბედა მასწავლებელს გაკვეთილზე პირველკლასელმა კოსტამ მითხრა და  მიბიძგა, რომ  ნაფიქრი ფურცლებზე გადამეტანა.  სწორედ მაშინ  მივხვდი, რომ იქ ვარ, სადაც უნდა ვიყო და იმ საქმეს ვაკეთებ, რომელსაც უნდა ვაკეთებდე!

ხშირად დამისვამს საკუთარი თავისთვის  კითხვა: რატომ ავირჩიე მასწავლებლობა?

ალბათ, იმიტომ, რომ ეს ჩემი სულისა და გულის ნაწილია.

ალბათ, იმიტომ, რომ ჩემთვის მასწავლებლობა მხოლოდ და მხოლოდ პროფესია არაა, არამედ შინაგანი მდგომარეობაა.

ალბათ, იმიტომ, რომ უზომოდ ვარ შეყვარებული ბავშვებზე და ზოგადად ადამიანები მიყვარს.

ალბათ, იმიტომ, რომ მინდოდა თავადაც განვითარება და საკუთარი თავის აღმოჩენა.

ბევრი „ალბათ იმიტომ“ შეიძლება ჩამოვთვალო, რადგან ბოლომდე შეუძლებელია აღვწერო გრძნობა, რომელიც არ მაძლევს უფლებას მიღწეულით დავკმაყოფილდე. ყველამ, ვინც ოდესმე ახალბედა მასწავლებლის ტყავში ყოფილა, იცის, რომ „ბრძოლის“ დასაწყისი არც ისე ადვილია. ბევრი გამოწვევაა, თუმცა სასიამოვნო გამოწვევა, რომელიც პროფესიულ განვითარებას უზრუნველყოფს.  ვიხსენებ ჩემს  პირველ დღეს სკოლაში, როდესაც გაოცებული თვალებით მიყურებდნენ ბავშვები და სიახლეებს ელოდნენ ჩემგან. თომას ნიუკირკი თავის  წიგნში „Embarrassment: And the Emotional Underlife of Learning“ („დაბნეულობა და სწავლის ემოციური იატაკქვეშეთი“) განიხილავს, როგორ შეიძლება თუნდაც ერთმა გაცნობიერებულმა ძლიერმა მხარემ თავდაჯერება მიანიჭოს ადამიანს და ცხოვრების მკაცრი გამოცდები ჩააბარებინოს. სწორედ ახალბედა მასწავლებლების ძლიერ მხარეებსა და უპირატესობებს აღწერს თომას ნიუკირკი და საუბრობს უფრო ასაკოვანი, ვეტერანი მასწავლებლების დახმარების აუცილებლობის შესახებ.როგორ შეიძლება გავლენა იქონიოს  შიშმა იმაზე, თუ როგორ ვსწავლობთ, როგორ ვასწავლით და როგორ ვცხოვრობთ? ამ კითხვებზე პასუხებს ყოველი გაკვეთილის შემდეგ ვცემ ჩემს თავს, ჩემი ძლიერი მხარეები ნამდვილად მმატებს თავდაჯერებულობას  და პასუხისმგებლობით, სიყვარულითა და ენთუზიაზმით ვემსახურები ჩემს პროფესიას. ბევრს ვსწავლობ ჩემი კოლეგებისგან, რომლებიც  მიზიარებენ თავიანთ გამოცდილებას.  ჩვენს პროფესიაში მნიშვნელოვანია ერთმანეთისთვის გამოცდილების გაზიარება, ახალბედა მასწავლებლისთვის კი ეს ორმაგად მნიშვნელოვანი და აუცილებელია.

ვცდილობ, განსხვავებული და მიზანზე ორიენტირებული გაკვეთილები შევთავაზო მოსწავლეებს, იცოდნენ, რატომ სწავლობენ და როგორ გამოიყენონ ცოდნა. ბედნიერი ვარ, რომ სკოლაში შესვლისთანავე მესმის სიტყვები „ქართულის მასწავლებელი მოდის“, „მე, დღეს ავტობუსში ქართულის მასწავლებელი ვნახე“, „ქართულხატვა გვექნება მასწავლებელო? ალბათ, გადაინტერესებთ რა არის „ქართულხატვა“?!  მოსწავლეებთან ხშირად ვიყენებ ინტეგრირებას, რადგან „ცვლილება, რომელიც ჩვენს განათლებაში შემოდის, სიმძიმის ცენტრის გადაადგილებას ნიშნავს. ეს ცვლილება, რევოლუცია, კოპერნიკისას ჰგავს, როდესაც ასტრონომიულმა ცენტრმა დედამიწიდან მზეზე გადაინაცვლა. ამ შემთხვევაში, ბავშვი ხდება მზე, რომლის გარშემოც განათლების მექანიზმები ბრუნავს.”  (ჯონ დიუი) მე და ჩემი მოსწავლეებიც ვიზიარებთ დიუის ამ აქსიომატურ სიტყვებს და თითოეული  ჩვენი გაკვეთილები მრავალფეროვანი სამყაროს აღმოჩენის შესაძლებლობაა. სწორედ, ასეთი გაკვეთილების შედეგია ამ სიტყვის დაბადება. ძალიან მომწონს, მასზე უფრო ვრცლად შემდეგში მოგახსენებთ.

დღეს მე ახალბედა მასწავლებელი ვარ, მას შემდეგ რაც სკოლაში შევდგი ფეხი, ჩემი მოსწავლეები მე მზრდიან და მე – მათ. ჩემს მოსწავლეებთან ერთად   ვზრუნავ პროგრესულ განათლებაზე, ვგრძნობ და განვიცდი ჩემს ყოველ წარმატებას და მარცხს. ყოველთვის მაქვს სურვილი გავაკეთო რაიმე მნიშნელოვანი , აღმოვაჩინო ჩემს მოსწავლეებთან ერთად და ჩემი მასწავლებლობაც უფრო ნაყოფიერი , საინტერესო და მრავალფეროვანი გახდეს.   ბედნიერი ვარ,  რომ ვზრდი პროგრესულად მოაზროვნე თაობას,  ვემსახურები ჩემს საქმეს და   ქვეყანას.  იყო მასწავლებელი ნიშნავს, გქონდეს ძალიან დიდი პასუხისმგებლობის გრძნობა, პირველ რიგში საკუთარ თავთან. თუ ეს არ გაქვს, კარგი მასწავლებელი ვერასდროს იქნები. უნდა ვითარდებოდე. თუ ერთ დონეზე გაჩერდები, თუ შეწყვეტ შენს განვითარებას და იტყვი, რომ მე ყველაფერი ვისწავლე და დამთავრდა ჩემთვის და მივაღწიე მასწავლებლობას, მაშინ ნამდვილად არ ხარ კარგი მასწავლებელი.  რაც უფრო  მეტად  ვითარდები, მეტად  საინტერესო  ხარ მოსწავლეებისთვის. როცა ბავშვისთვის საინტერესო ხარ, თავისთავად საინტერესოა შენი საგანიც.  მასწავლებლობა ჩემთვის არის პასუხისმებლობა, სიყვარული,  მეგობრობა და ურთიერთგაგება. სრულიად ვეთანხმები სიტყვებს,  „მე ვარ მასწავლებელი, მაშასადამე მე ვარ გარდამტეხი სხივი სწავლა-სწავლების, თვითგანვითარებისა და სხვათა განვითარების გზაზე.” (ხათუნა რაზმაძე)

ყველა ახალბედა მასწავლებელს მინდა შევახსენო მალალა იუსაფრაიზის სიტყვები, რომელსაც გონებაში ხშირად ვიმეორებ: „ ერთ ბავშვს, ერთ მასწავლებელს, ერთ წიგნს და ერთ კალამს შეუძლია შეცვალოს მსოფლიო!“

 

 

გამოყენებული ლიტერატურა:

1. https://edu.aris.ge/news/ras-nishnavs-iyo-axalbeda-maswavlebeli-upiratesobebi-da-gamowvevebi.html – რას ნიშნავს იყო ახალბედა მასწავლებელი – უპირატესობები და გამოწვევები
2. https://www-heinemann com.translate.goog/products/e08877.aspx?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=ka&_x_tr_hl=ka&_x_tr_pto=sc უხერხულობა და სწავლის ემოციური სიცოცხლე

 

წყარო http://mastsavlebeli.ge

კლასის მართვის სახალისო აქტივობები

 

ბევრი მასწავლებლისთვის კლასის მართვა პრობლემური სეგმენტია. მრავალი მათგანი ემოციურად რეაგირებს მოსწავლეთა არასასურველ ქცევაზე.თუმცა არსებობენ ისეთი მასწავლებლებიც, რომელთათვისაც კლასის მართვასთან დაკავშირებული პრობლემები თითქმის არ არსებობს.

სფეროს მკვლევრების მიერ  შემუშავდა კლასის მართვის არაერთი ეფექტური და ძალიან საინტერესო მოდელი. ერთ-ერთი მათგანია – კლასის მართვის ხუთი ოქროს წესი.

1. წესები: დაადგინეთ კლასში ქცევის წესები და შეასწავლეთ მოსწავლეს, ასევე გააცანით, რა მოლოდინები გაქვთ ქცევასთან დაკავშირებით.
2. რუტინა: ჩამოაყალიბეთ სტრუქტურა და დაადგინეთ რუტინა, რომელიც დაეხმარება მოსწავლეს იმოქმედოს სხვადასხვა სიტუაციებში.
3. შექება: განამტკიცეთ პოზიტიური საქციელი შექებით.
4. ცუდი საქციელი: აუცილებლად უნდა განხორციელდეს რეაგირება მოსწავლის ცუდ საქციელზე.
5. ჩართულობა: წაახალისეთ და მხარი დაუჭირეთ მოსწავლის მიერ გამოჩენილ ინტერესს და აქტიურ ჩართულობას საგაკვეთილო პროცესში

წესები

• მასწავლებელმა (ან მასწავლებელმა და მოსწავლეებმა ერთობლივად) უნდა შეადგინოს წესების გარკვეული რაოდენობა, რომლის დანიშნულებაც იქნება განსაზღვროს, რას ნიშნავს დადებითი ქცევა კლასში და დადებითი მოლოდინები.
•  მას არ უნდა ჰქონდეს ფორმალური ხასიათი, ისინი აუცილებლად უნდა იყოს გააზრებული, ნასწავლი და  პრაქტიკაში განმტკიცებული.
•  წესები აუცილებლად უნდა ითვალისწინებდეს, რა ასაკის მოსწავლეებთან ვურთიერთობთ.
• წესები აუცილებლად უნდა იყოს თვალსაჩინო ადგილას გამოკრული და ხდებოდეს მათი შეხსენება გაკვეთილის  დასაწყისში.
• მასწავლებლის, როგორც მენეჯერის, მოვალეობაში შედის წესების  ამუშავება ყოველდღიურ ცხოვრებაში.

რუტინა

მასწავლებელმა მოსწავლეებს უნდა ასწავლოს და მიაჩვიოს ყოველდღიურ პროცედურებსა და რუტინას, რაც გულისხმობს – როგორ მოექცეს სასწავლო ნივთებს, როგორ მოიქცეს კლასში სასწავლო პროცესის დროს  (რაც წესების ნაწილია), კლასის გარეთ და სხვადასხვა სასწავლო სიტუაციაში. მაგალითად: ჯგუფური მუშაობის დროს, ინდივიდუალური მუშაობის დროს. აღნიშნული წესები  შედგენილი უნდა იყოს და მოსწავლემ ისწავლოს სასწავლო წლის დასაწყისში, თუმცა მასწავლებელს წლის განმავლობაში წესებში შეუძლია ცვლილებების შეტანა

 

შექება

• მასწავლებელმა კარგი ჩვევა  აუცილებლად უნდა განამტკიცოს შექებით.
• გარკვეული შედეგისათვის წახალისების მიზნით შესაძლებელია  დადგინდეს ჯილდო ან პრიზი.
• ყველაზე მოწესრიგებული მოსწავლე ან ჯგუფისთვის,  ასევე ყველაზე მოწესრიგებული კლასისათვის რაიმე წამახალისებელი აქტივობის გაკეთებაც სასურველია.
• აუცილებლად გასათვალისწინებელია, რომ შექება და წახალისება უნდა იყოს დამსახურებული..

ცუდი ქცევა

• მასწავლებელმა კარგი ჩვევა  აუცილებლად უნდა განამტკიცოს შექებით.
• გარკვეული შედეგისათვის წახალისების მიზნით შესაძლებელია  დადგინდეს ჯილდო ან პრიზი.
• ყველაზე მოწესრიგებული მოსწავლე ან ჯგუფისთვის,  ასევე ყველაზე მოწესრიგებული კლასისათვის რაიმე წამახალისებელი აქტივობის გაკეთებაც სასურველია.
• აუცილებლად გასათვალისწინებელია, რომ შექება და წახალისება უნდა იყოს დამსახურებული..

ჩართულობა

ის  მჭიდროდ არის დაკავშირებული სწავლების ხარისხთან. მასწავლებლები მუდმივად უნდა ცდილობდნენ, რომ მოსწავლე ჩართული და დაინტერესებული იყოს გაკვეთილით და საგაკვეთილო პროცესით. გაკვეთილით დაინტერესებულ და ჩართულ მოსწავლეს  ნაკლები დრო აქვს, დაკავდეს რაიმე „სხვა“  არასასურველი ქცევით.

PIP პირამიდა

სფეროს მკვლევრები ასევე რეკომენდაციას უწევენ   PIP პირამიდას ან უფრო სწორად,   “PIP”– პირამიდის გამოყენებით გაკვეთილის  ჩატარებას, რაც   ნიშნავს პრობლემების პრევენციას, საჭირო ჩარევას (ინტერვენციას)  და საბოლოოდ  მოსწავლეთა პიროვნულ ზრდას. ხშირად  მასწავლებელი ამ სამი ფაქტორიდან მხოლოდ ერთზე ან ორზე ახდენს კონცენტრაციას, ზოგჯერ კი არც ერთ მათგანს არ აქცევს ყურადღებას.

ჩემი პედაგოგიური პრაქტიკიდან გთავაზობთ კლასის მართვის რამდენიმე სახალისო აქტივობას, რომელიც წესების დაცვაზეა დაფუძნებული და კლასის მართვის საუკეთესო ინსტრუმენტებს წარმოადგენს სწავლების პირველ საფეხურზე.

1. კითხვა-პასუხის ბარათები

თუკი მასწავლებელს ჰყავს კლასები, რომლებშიც მონაწილეების მცირე ნაწილი განუწყვეტლივ საუბრობს, მცირე ნაწილი კი სიმორცხვის გამო საერთოდ არ ერევა საუბარში, სიტუაციის დაბალანსებაში კითხვა-პასუხის ბარათები დაეხმარება.

მიმდინარეობა

თითოეულ მოსწავლეს ეძლევა  მრავალჯერადი გამოყენების წითელი ბარათბი რომელიც – კითხვაზე საპასუხო ბარათია.

ერთი მოსწავლე მეთვალყურეობს ამ პროცესს და სთხოვს მონაწილეებს ჩააბარონ პასუხის ბარათი როდესაც ერთ შეკითხვას უპასუხებენ.

როდესაც მოსწავლე უკვე უპასუხებს და ბარათი ჩამოერთმევა, მას ხმის ამოღების უფლება აღარ აქვს. ეს, გამოიწვევს იმას, რომ პასუხებში  ჩაერთვებიან ბარათების მფლობელი მორცხვი  მონაწილეები

ფერადი კენჭები

უსაფრთხო და პოზიტიური გარემოს უზრუნველსაყოფად მთელი გაკვეთილის განმავლობაში  ქცევის წესების შესახსენებლად აქტიურად ვიყენებ აქტივობას –
,, ფერადი კენჭები“, მოსწავლეები თავად აკონტროლებენ  საკუთარ ქცევას, ,,ჯილდოს ქილაში“ კენჭების ჩაყრით. ვიღებთ 2 იდენტურ ქილას (არა საფრთხის შემცველს) და შემაქვს საკლასო ოთახში სასწავლო წლის დასაწყისში/სემესტრის დასაწყისში. ერთი ჯილდოს ქილა ცარიელია, ხოლო მეორე ქილა შესაბამისად სავსეა ფერადი  კენჭებით (კენჭები მოცულობით ზომიერი სიდიდისაა, შეიძლება ფრჩხილების ლაქით ფერადად მოვხატოთ, დავასვათ ფერადი კოპლები და ა.შ.).

გაკვეთილის დასაწყისშივე მერხზე თითოეულ მოსწავლეს ვუდებთ 3-3 კენჭს, რომელსაც ვიღებთ სავსე ქილიდან. გაკვეთილის განმავლობაში ქცევის დარღვევის შემთხვევაში მასწავლებელი აცლის 1 კენჭს და აგდებს უკან სავსე ქილაში. გაკვეთილის დასრულებისას დარჩენილ კენჭებს მოსწავლეები ყრიან ჯილდოების ქილაში. სათანადო ჯილდოს ნიშნულთან მისვლისას მასწავლებელი ატარებს შესაბამის აქტივობას. ეს შეიძლება იყოს: თავისუფალი 10 წთ, შოკოლადის ფართი, ნაყინის ფართი, გასვლითი ღონისძიება. მასწავლებელი აქტივობების არჩევანში თავისუფალია.

კლასის მართვის საბოლოო, გრძელვადიანი მიზანი მოსწავლეებში თვითდისციპლინის უნარის აღზრდაა, ხოლო მოკლევადიანი – კლასში ჯანსაღი ატმოსფეროს და პოზიტიური სასწავლო გარემოს შექმნაა. კლასის მართვის სტრატეგიები კი ამ მიზნების მიღწევაში გვეხმარება.

გამოყენებული ლიტერატურა:

1. რ.მარზანო – კლასის მართვა http://old.tpdc.ge/images/stories/pdf/klasismartva.pdf
2. კლასის მართვა (სსუ სატრენინგო მოდულის  მასალა)

3. http://www.jes.org.ge/number/10/article/56/

 

წწყარო http://mastsavlebeli.ge/

ემოციური ინტელექტი

 

„ადამიანი იმაზე მეტია ვიდრე ჰგონია“ – ასე ასრულებს ოთარ ჭილაძე გენიალურ პოემას „ადამიანი გაზეთის სვეტში“, ეს კი ადამიანის უსაზღვრო შესაძლებლობებზე ხაზგასმაა…  ჩვენივე ინტერესები აღძრავენ ინტერესს სხვა სუბიექტის მიმართ, თუმცა, ყველასთვის მომხიბვლელად გამოყურება ტერმინი: „‘ინტელექტუალური’ ადამიანი“…

ინტელექტი – ლათინური სიტყვაა და გაგებას, შემეცნებას ნიშნავს. ის პიროვნების თვისებაა, რომელიც აზროვნების უნარის, აზროვნების ფსიქოლოგიურ საფუძველს წარმოადგენს. ინტელექტი– არსებობს ორი სახის ადამიანური და ხელოვნური.

ადამიანური ინტელექტი –  ენის გაგების უნარია. უნარი გადაიტანოს ვერბალური აღწერა მოქმედებაში და იმოქმედოს საკუთარი კულტურის, წესების შესაბამისად.

ხელოვნური ინტელექტი – კომპიუტერული მეცნიერებების სპეციალური სფეროა, რომელიც მიმართულია ადამიანის შემეცნებითი პროცესების მოდელირებისკენ. მან დიდი გავლენა იქონია კოგნიტური ფსიქოლოგიის განვითარებაზე.

ინტელექტზე საუბრისას, ხშირად ჩვენ არ ვფიქრობთ ადამიანის რაიმე კონკრეტულ უნარზე, არამედ, ზოგადად წარმოვიდგენთ განათლებულ, ნაკითხ ადამიანს, რომელიც წარმატებასთან ასოცირდება. ამიტომ, ბევრმა არ იცის ინტელექტის გამორჩეული სახეობა – ემოციური ინტელექტი და მისი ღირებულება .

ყველა სახის ინტელექტი გულისხმობს რაიმე პრობლემატური საკითხის სწორად მართვას: ეს შეიძლება იყოს მათემატიკური, ტექნიკური, ფინანსური ან სხვა. თუმცა, ადამიანი, რომელზეც ვამბობთ, რომ ჭკვიანია, შესაძლოა იგივე ადამიანი იყოს, რომელსაც პირად ცხოვრებაში აქვს პრობლემები, ან უბრალოდ ბედნიერი არ არის, იმის მიუხედავად, რომ კარიერული თვალსაზრისით წარმატებას მიაღწია. ან კი, აქვს უნარები, შესაძლებლობა და ჭკუა, თუმცა ვერ ახერხებს მათ სწორად ნავიგაციას და პროფესიულად ვერ ვითარდება. შესაბამისად, ამგვარი შემთხვევა გამოწვეულია ემოციური ინტელექტის დეფიციტით. ემოციური ინტელექტი არის საკუთარი ემოციების გარჩევის, გაგებისა და კონტროლის უნარი; ეს უნარი ასევე გვეხმარება სხვების ემოციების გაანალიზებაში და მათი მეშვეობით ზეგავლენის მოხდენაში. ყოველი ჩვენგანი განსხვავებული პიროვნებაა, განსხვავებული ხასიათით, სურვილებითა და საჭიროებებით, ემოციების გამოხატვის განსხვავებული ფორმებით. ალბათ, ყველას გვსმენია ისეთი ადამიანების შესახებ, რომლებიც ოსტატები არიან თავიანთი ემოციების მართვაში. ისინი წყობიდან არ გამოდიან და არ ბრაზდებიან სტრესულ სიტუაციებში, ამის ნაცვლად, მათ აქვთ უნარი შეისწავლონ პრობლემა და მშვიდად იპოვონ გამოსავალი. ისინი შესანიშნავნი არიან გადაწყვეტილებების მიღებაში და იციან, როდის შეუძლიათ ენდონ მათ ინტუიციას. თუმცა, მიუხედავად მათი სიძლიერისა, როგორც წესი, მათ შეუძლიათ საკუთარი თავის სწორად დანახვა: ისინი კრიტიკას კარგად იღებენ და იციან, როდის გამოიყენონ ის მათი პიროვნული ან კარიერული წინსვლისთვის. სწორედ ასეთ ხალხზე შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ემოციურად ინტელექტუალურნი არიან. ასეთი პიროვნებები არამარტო კარგად იცნობენ თავიანთ თავებს, არამედ ხედავენ სხვების ემოციურ საჭიროებებსაც. დღევანდელ რეალობაში, უფრო და უფრო მეტი ადამიანი მიიჩნევს, რომ ემოციური ინტელექტი ისეთივე მნიშვნელოვანია პროფესიულ ცხოვრებაში, როგორც სხვა ტექნიკური უნარი. შესაბამისად, ემოციური ინტელექტის ამაღლება დაგვეხმარება არამარტო პირადი ცხოვრების გაუმჯობესებაში, არამედ პროფესიული ცხოვრების სწორად მართვაშიც. საბოლოო ჯამში კი, ამ უნარის მეშვეობით, შეგვიძლია აღმოვაჩინოთ სიმშვიდე და ბედნიერება ყოველდღიურ ცხოვრებაში.

ემოციური ინტელექტი ყველა ადამიანის ინდივიდუალური მახასიათებელია და ოთხ უნარად იყოფა. ესენია: თვითცნობიერება, საკუთარი თავის მართვა, სოციალური

ცნობიერება, ურთიერთობების მართვა.

თვითცნობიერება – უნარი, გააცნობიერო საკუთარი ემოციები და ხვდებოდე რომელ მათგანს განიცდი მოცემულ მომენტში. ხვდებოდე საკუთარ რეაქციებს კონკრეტულ მოვლენებთან, გამოწვევებთან ან ადამიანებთან მიმართებაში. თვითცნობიერების ზრდასთან ერთად ადამიანთა კმაყოფილების შეგრძნება, ანუ უნარი მიაღწიონ საკუთარ მიზნებს, იზრდება. თვითცნობიერება მნიშვნელოვანია, რამდენადაც 83% ადამიანებისა, რომელთან მაღალი თვითცნობიერების უნარი აქვთ საქმის საუკეთესოდ შემსრულებლები არიან.

საკუთარი თავის მართვა – უნარი გამოიყენო შენი ცნობიერება საკუთარი ემოციების სამართავად, იყო მოქნილი და პოზიტიურად მართო საკუთარი ქმედება. შეგეძლოს მომენტალური იმპულსების შეკავება და მათი გვერდით გადადება უფრო დიდი მიზნების მისაღწევად.

სოციალური ცნობიერება – უნარი გააცნობიერო სხვა ადამიანის ემოციები და ამოიცნო, რა განწყობაზე იმყოფებიან ისინი მოცემულ მომენტში. აღნიშნული უნარის მთავარი ელემენტებია მოსმენა და დაკვირვება. მონოლოგის ნაცვლად მოსმენა და დაკვირვება, გვეხმარება, დავინახოთ ჭეშმარიტი მდგომარეობა, რომელშიც ჩვენი გარშემომყოფები არიან.

ურთიერთობების მართვა – უნარი, შეგეძლოს შენი სოციალური ცნობიერების გამოყენება ადამიანებთან ურთიერთობების წარმატებით წარმართვისა და პრობლემების ეფექტიანად გადაჭრისათვის. ურთიერთობების მართვა ასევე მნიშვნელოვანი უნარია კონფლიქტთა გადაწყვეტისა და საკუთარ პოზიციაში სხვების დარწმუნებისათვის.

ნდობა არის ემოცია , რომელიც ამერიკელი მეცნიერის, რობერტ პლუჩიკის მოდელში 8 საბაზისო ემოციიდან ერთ-ერთია [ბრაზი, შიში, ნდობა, სიხარული, მოლოდინი, სევდა, გაკვირვება, ზიზღი]. ემოციების ადაპტაციური თეორიის თანახმად, ნებისმიერი ემოციის ფუნქცია არის უბიძგოს ადამიანს ისეთი  ქმედებისკენ, რომელიც მის გადარჩენას და გარემოში უკეთეს ადაპტაციას ემსახურება. ეს ხდება სრულიად გაუცნობიერებლად. მაგალითად, შიში ააქტიურებს ჩვენს თავდაცვით ქცევებს, ბრაზი გვიბიძგებს ბარიერის გადალახვისკენ, ზიზღი გვარიდებს საზიანო ობიექტს და ა.შ. ნდობასაც, როგორც საბაზისო ემოციას, ასევე აქვს თავისი ადაპტაციური დანიშნულება – ეს არის ადამიანებს შორის ღიაობის უზრუნველყოფა. ნდობის ემოციის გარეშე წარმოუდგენელია მეგობრობა, თანამშრომლობა, საზოგადოებრივი ცხოვრება.

პიროვნული განვითარება მუდმივი პროცესია, თუმცა, ცხადია, არამცთუ იწყება ადრეული ასაკიდან, არამედ, ამ მხრივ, ყველაზე დიდი მნიშვნელობა სწორედ ბავშვის გაზრდის პროცესს და გარემო ფაქტორებს ენიჭება. რასაკვირველია, ოჯახში აღზრდასთან ერთად, განათლებას უდიდესი მნიშვნელობა ენიჭება და ამიტომაც ჩვენ, როგორც ერთი საზოგადოება, მუდმივად ვეძებთ გზებს, იმისთვის, რომ უკეთესი განათლება მივცეთ ჩვენს მომავალ თაობებს. ჩვენთვის, ჩვენი შვილებისთვის, სასწავლებლებისთვის გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს კარგი მასწავლებლების არსებობას. ალბათ გაგახსენდებათ ის მასწავლებელი, რომელმაც თქვენი, არამარტო სწავლის პროცესში, არამედ პიროვნული ზრდის პროცესშიც ხელი შეგიწყოთ: ასეთი მასწავლებელია სწორედ ის, რომელიც, არამარტო თავისი საგნის მცოდნეა, არამედ ემოციურად ინტელექტუალურია.

მოზარდებისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია და ფაქტობრივად მათ სამომავლო ემოციურ შესაძლებლობებსა და სწორად აზროვნებას განსაზღვრავს ადრეულ ასაკში ემოციების მართვისა და მათ მიხედვით სწორად რეაგირების სწავლა. სწორედ ამიტომ განვითარებულ ქვეყნებში უკვე დაიწყეს ემოციური ინტელექტის, როგორც სასკოლო საგნის სასწავლებლებში შემოღება.

სამწუხაროდ, ხშირია ისეთი შემთხვევები, როდესაც მასწავლებლები ვერ ახერხებენ ბავშვის ემოციურ მდგომარეობაში შესვლას და არასწორი მიდგომის გამო, შეიძლება ბავშვმა თავი იგრძნოს დაუცველად, დაჩაგრულად. სოციალური და ემოციური უნარ-ჩვევების გამომუშავება – განსაკუთრებით ზრდასრული ადამიანისთვის – საკმაოდ კომპლექსური პროცესია. საბოლოო ჯამში, მასწავლებლები და მშობლებიც უნდა იყვნენ ემოციურად და სოციალურად კომპეტენტურნი იმისათვის, რომ შეძლონ ბავშვებს ასწავლონ ემპათიის, თანაგრძნობის, მადლიერების, ან სხვა სოციალურ-ემოციური უნარ-ჩვევის გამომუშავება. ასეთ გარემოში გაზრდა მნიშვნელოვანია მათი სამომავლო გეგმების განხორციელებისათვის, კარიერული წინსვლისთვის, გარემოსთან სოციალური ადაპტაციისთვის და საერთო ჯამში, ბედნიერი მომავლისთვის.

მოკლედ რომ ვთქვათ, ემოციური ინტელექტი არის უნარი, შეგეძლოს საკუთარი და სხვისი ემოციების გაცნობიერება და მათი მართვა. ის გავლენას ახდენს ჩვენს ქცევაზე, ჩვენს გადაწყვეტილებებსა და ჩვენს მიღწევებზე. EQ სრულიად განსხვავდება IQ-სგან და მათ საერთო არაფერი აქვთ. ადამიანის IQ მისი ცხოვრების განმავლობაში შესაძლოა მცირედით შეიცვალოს, მაშინ როდესაც EQ-ს განვითარება და გაუმჯობესება შესაძლებელია.  ამგვარად, მაღალი ემოციური ინტელექტის ქონა ყოველი ჩვენგანის ინტერესებში შედის და საბედნიეროდ, მისი განვითარება სავსებით შესაძლებელია სწორი ვარჯიშებითა და ცოტა მოთმინებით.

 

   გამოყენებული ლიტერატურა

1. ვიკიპედია
2. Forbes Georgia- website
3. GROWIN COACHING COMPANY -website

წყარო http://mastsavlebeli.ge

ბავშვთა უფლებების სწავლება ფორმალური და არაფორმალური განათლების ინტეგრაციით

 

მოცემულ სტატიაში აღნიშნულია, თუ რა მნიშვნელობა აქვს დაწყებით საფეხურზე ბავშვთა უფლებების სწავლების ხარისხის გაუმჯობესებას ფორმალურ და არაფორმალურ განათლებაში.

დროთა განმავლობაში იცვლება წარმოდგენები საგაკვეთილო პროცესის შესახებ. თანამედროვე გაკვეთილი აღარ მოიცავს ამ ცნების  ტრადიციულ გაგებას. მუდმივად ერთ სივრცეში სწავლების პროცესს. მასწავლებლებს აქვთ თავისუფლება სხვადასხვა გზით მიაღწიონ სასწავლო გეგმით დასახულ მიზნებს და აირჩიონ სწავლების სხვადასხვა ფორმა. განათლების მკვლევრები, ფსიქოლოგები და თეორეტიკოსები უფრო და უფრო ხშირად საუბრობენ არაფორმალური განათლების მნიშვნელობაზე.

როგორც ფორმალურ, ასევე არაფორმალურ განათლებაში დიდი ადგილი უკავია მედიაწიგნიერებას. საინფორმაციო ტექნოლოგიების წყალობით საგაკვეთილო პროცესი ბევრად უფრო საინტერესო, შედეგზე ორიენტირებული და მოსწავლეებისათვის სახალისო ხდება. რაც შეეხება არაფორმალური განათლების პროცესს, დღეს თამამად შეიძლება ითქვას, რომ მოსწავლეთა უმრავლესობისთვის იგი თანამედროვე ტექნოლოგიების გარეშე თითქმის წარმოუდგენელია. მით უფრო, თუ არაფორმალური განათლების ფარგლებში საგაკვეთილო პროცესს დავგეგმავთ განსხვავებულ გარემოში, როდესაც ცოდნის კონსტრუირება საკლასო ოთახის კედლებს სცდება.

ჩემი მრავალწლიანი პრაქტიკაზე დაკვირვების საფუძველზე აღმოვაჩინე, რომ სხვადასხვა ძალისხმევის მიუხედავად, ბავშვთა უფლებების კონვენცია , მაინც რთული დასაძლევია თუ არ მოხდა ყოველდღიურ ყოფა-ცხოვრებასთან გამოცდილებებით სწავლა.  ინტეგრირება პრაქტიკასთან და სწავლების ინოვაციურ მეთოდებთან არ იქნა დაკავშირებული.

მე, როგორც პრაქტიკოსი მასწავლებელი, მივხვდი, რომ ეს მშრალი საკითხი, რომელიც სახელმძღვანელოშია მოცემული, საჭიროებდა ინფორმაციულ შევსებას და პრაქტიკული დავალებებით გამდიდრებას. ამიტომ  გადავწყვიტე გამემრავალფეროვნებინა ეს საკითხი. შემეტანა მასში სხვადასხვა საინტერესო აქტივობები და ბავშვთა უფლებების კონვენცია ამგვარად მესწავლებინა.  საგაკვეთილო პროცესის ფარგლებში, აღნიშნული პრობლემის საფუძველზე , დავგეგმე საგაკვეთილო ციკლი ბავშვთა უფლებათა კონვენციაზე, რომლის ფარგლებშიც გავწერე რამდენიმე გაკვეთილი სამი კვირის განმავლობაში, საგანში- ,,მე და საზოგადოება“ მე-3 (ა) და მე-3 (ბ)  კლასში, ორ პარალელურ კლასს შორის, კლასთა ინტეგრირებით დავგეგმე შემდეგი აქტივობები. ესგ-ს სტანდარტის მიხედვით განსაზღვრულ კომპეტენციებში.

რა ადგილი გვიჭირავს მე და ჩემს თანატოლებს თემის ცხოვრებაში? (საზ.მეც.დაწყ.(I).1,13.) რა განასხვავებს და რა აერთიანებს ჩვენი თემის წევრებს? (საზ.მეც.დაწყ.(I).1, 10, 14)

აქტივობათა თანმიმდევრობა:

1. მოსწავლეებმა ჰკითხეს თანატოლებს, იციან თუ არა მათ რაიმე ბავშვთა უფლებების შესახებ? რა არის უფლება? რა არის მოვალეობა? შეგროვებული მონაცემები დაახარისხეს და გამოიტანეს დასკვნები, რომ მოსწავლეთა უმეტეს ნაწილს არ ჰქონდა ინფორმაცია ბავშვთა უფლებების შესახებ
2. ინტერვიუ მშობლებთან- დედა, მამა, თქვენს ასაკში სწავლობდით თუ არა ბავშვთა უფლებებს სკოლაში? იცოდით კონვენციის შესახებ?
3. სახელმძღვანელო წიგნზე მუშაობა- ჯგუფური მუშაობის საფუძველზე გავმართეთ კლასში პრეზენტაცია რა ყოფილა უფლება? რას ნიშნავს სიტყვა-მოვალეობა? რის უფლება აქვთ ბავშვებს? რატომა რის ცალკე გამოყოფილი ბავშვთა უფლებები და არ არის იგი გაერთიანებული ადამიანთა უფლებებთან? როდის მიიღეს კანონი ბავშვთა უფლებების შესახებ და სხვა.
4. მედიაწიგნიერება- მოვიძიე სასწავლო ვიდეორესურსები, სადაც ანიმაციური პერსონაჟები განასახიერებენ სიტუაციურ ამოცანებს. მოსწავლემ უნდა ამოიცნოს კონვენციის რომელი მუხლია დარღვეული. მოცემულ შემთხვევებს თან ახლდა ქეისები, ფასილიტაციას ვუწევდი მოსწავლეთა მსჯელობებს, კრიტიკულ აზროვნებას, დებატს, დასკვნების გამოტანის დროს ვაძლევდი ბიძგის მიმცემ შეკითხვებს.

მოგეხსენებათ, რომ თანამედროვე სწავლა-სწავლების პროცესში მედიაწიგნიერებას უმნიშვნელოვანესი მისია აქვს,  მოსწავლეებს უვითარდებათ ანალიტიკური და  კრიტიკული აზროვნების უნარი, მსჯელობენ, აყალიბებენ არგუმენტებს, გამოაქვთ დასკვნები, რაც ხელს უწყობს მაღალი სააზროვნო უნარების განვითარებას.

5. მეხუთე აქტივობაში მოსწავლეები გამოვიყვანე სკოლის ეზოში და მოვაწყვეთ ასფალტზე ხატვა ფერადი ცარცებით. მოსწავლეებმა კლასში ნანახი, განცდილი და გონებაში აღბეჭდილი ემოციები გადმოიტანეს ნახატებში. შექმნეს აპლიკაციები წარწერებით: ,,ჩვენ ვიცით, რომ…“ ,,მე არ შევზღუდავ შენს უფლებებს, რადგან…“ ,  ,,მე შემიძლია, რომ…“ ,,იქ სრულდება შენი უფლება, სადაც იზღუდება ჩემი, ამიტომ…“  და სხვა. სკოლის ეზო აჭრელდა ფერადი წარწერებითა და ნახატებით, რამაც დასვენებაზე სკოლის საზოგადოების ინტერესი გამოიწვია.
6. ფლაერების დამზადება- დიფერენცირებული მიდგომის თვალსაზრისით კლასი დავყავი ჰომოგენურ ჯგუფებად, მივეცი არჩევითი დავალებები, მათი ინტერესების გათვალისწინებით შეექმნათ შემდეგი სახის პროდუქტები: ფლაერები, პოსტერები, ნახატები, წერილები, ბავშვთა უფლებების კონვენციის თემაზე. მოსწავლეებმა იმუშავეს ჯგუფურად, გააკეთეს პრეზენტაციები, ისაუბრეს საშრომში წარმოდგენილი პროდუქტის შესახებ. კიდევ ერთხელ გაიხსენეს ბავშვთა უფლებების კონვენცია. გამოთქვეს მოსაზრებები საკუთარი ნაშრომების შესახებ, რა გაუჭირდათ, რა დაეხმარათ დავალების შესრულებაში, რის ცოდნა გამოადგათ, რას გაითვალისწინებენ მომავალში და სხვა. პრეზენტაციის ბოლოს შევთანხმდით, რომ მოსწავლეთა ნაშრომებს გამოვაკრავდით თვალსაჩინო ადგილას.
7. ამის შემდეგ, მოსწავლეები წავიყვანე ქუთაისის აკ. წერეთლის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტში ბავშვთა უფლებათა ცოდნის ცენტრში, სადაც შევაჯამეთ საგაკვეთილო პროცესში მიღებული ცოდნა, ამოვიცანით ანიმაციებიდან ბავშვთა უფლებათა დარღვევის შემთხვევები, დავასახელეთ რომელი უფლება შეეზღუდათ ანიმაციის გმირებს. წარმოვადგინეთ ჩვენ მიერ შექმნილი რესურსი, პაზლი-სახლი, რომლის  აწყობის შემთხვევაში საბოლოოდ მიიღებოდა  პუნქტები ბავშვთა უფლებათა კონვენციიდან.  რესურსის აწყობის შემდეგ გავათვალსაჩინოვეთ და კიდევ ერთხელ წავიკითხეთ ხმამაღლა. აქტივობის ბოლოს მოსწავლეების მიერ ჩატარებულ ვორქშოპს გამოეხმაურა უნივერსიტეტის დაწყებითების კათედრის დეკანი მამულო ბუჭუხიშვილი.

 

დაგეგმილმა სახალისო  აქტივობებმა დადებითად იმოქმედა, როგორც სწავლა-სწავლების ხარისხზე, ასევე  მოსწავლეთა მოტივაციაზე. სწავლის ხარისხის გაუმჯობესებამ კი კიდევ ერთხელ ცხადყო არაფორმალური და ფორმალური განათლების ინტეგრირების სიკეთეებზე და დაგვარწმუნა უზნაძის თეორიის უნიკალურობაში, რომ მთავარია განწყობა უკეთესი შედეგებისთვის. ეფექტურმა და მოსწავლის ასაკზე მორგებულმა დავალებებმა კი ჩართულობის მაღალი ხარისხი გამოიწვია, ხოლო შესწავლილი მასალა მკვიდრ წარმოდგენებში დაილექა.

მოსწავლეებმა სიამოვნებით გამოთქვეს შთაბეჭდილებები, გაიხსენეს პროექტის ფარგლებში განხორციელებული ყველაზე საინტერესო აქტივობები. დასამახსოვრებელი ფაქტები, ურთიერთთანამშრომლობის საუკეთესო მაგალითები. შეხვედრის ბოლოს აზრი გამოთქვეს მშობლებმაც და აღნიშნეს,  რომ შვილებთან ერთად უამრავი ინფორმაცია მათთვისაც  ახალი იყო.  სიამოვნებით იყვნენ ჩართულნი აქტივობებში და სასიამოვნოდ გაახსენდებათ შვილებთან ერთად შესრულებული დავალებები.

პროექტის ფარგლებში მიღებულ გამოცდილებას გავაზიარებ კოლეგებთან და სხვადასხვა სკოლის დაინტერესებულ მასწავლებლებთან. ხოლო რესურსი ხელმისაწვდომი იქნება კათედრის ყველა წევრისთვის.

 

წყარო http://mastsavlebeli.ge

,,ხელოვნური ინტელექტი, google, სახელმძღვანელო და მე”

 

“ვასწავლო ნიშნავს იმას, თუ როგორ ვისწავლო” 

ან  (,,როგორ ვასწავლო ნიშნავს , როგორ ვისწავლო”)

“ემოციური მდგომარეობა მუდმივად იცვლება უკიდურესი ნეგატიურიდან უკიდურეს პოზიტიურამდე დიაპაზონში.ემოციებს შეუძლიათ იმდენად დაგვეუფლონ,  რომ დაარღვიონ სიტუაციის აღქმადობა, ხოლო ლოგიკური , პრაგმატული აზროვნება შეუძლებელი გახადონ.” (დ.კარნეგი)

დადებითი ემოციური  მდგომარეობა აუცილებელია  სიტუაციის სრულფასოვანი აღქმისა და პრაგმატული აზროვნებისათვის. სწორედ ამიტომ საჭიროა, როგორც წინა თაობებმა აითვისეს სახელმძღვანელო როგორც ძირითადი რესურსი,შემდგომმა თაობებმა კი ციფრული რესურსები googles სახით, დღეს ასევე მნიშვნელოვანია შევისწავლოთ,  როგორც კიდევ ერთ-ერთი რესუსი (არა სახელმძღვანელოსა და googles კონკურენტი) ხელოვნური ინტელექტი_Chat GPT 4.

რადგან ჩვენ  ხშირად ვსაუბრობთ მომავლის განათლებაზე, როგორი უნდა იყოს სწავლა-სწავლების, განვითარების პროცესი, გადამწყვეტი მნიშვნელობა ენიჭება დღევანდელი  რეალობის ჯანსაღ ემოციურ აღქმადობას. ემოციებს არ უნდა მივცეთ საშუალება,შეგვიქმნას ისეთი განწყობები,რომელიც სიახლეების მიღებისა და გამოყენების შიშთან ასოციერდბა. ეს ასევე აუცილებელია რათა ფეხი ავუწყოთ დღევანდელობის სწრაფ ტემპებსა და მოთხოვნებს.

    დღეს ჩვენი მოსწავლეები ჩვენთან ერთად არიან ჩართულები სწავლა-სწავლების  მიმდინარე პროცესებში.  მათთვის მნიშვნელოვანია  ცოდნა ,,დღეს და არა ხვალ”.   მოსწავლეებს უნდა მივცეთ დამოუკიდებლად  მეტი კვლევის, შედარებისა და აღმოჩენების გაკეთების საშუალება,რათა მათ თავად შეძლონ საზოგადოებაში დამკვიდრებული, გადამდები სტერეოტოპული შეხედულებებისგან თავის დაცვა. ამისათვის კი ჩვენ მასწავლებლები უნდა ვგრძნობდეთ თავს კომფორტულად, ვიცნობდეთ, ვფლობდეთ და არ გავურბოდეთ ციფრულ ტექნოლოგიებს. 

სწორედ ამ მიზნით შევთავაზე X კლასის მოსწავლეებს კვლევა გეოგრაფიის საგანის მიმართულებით:

,,ხელოვნური ინტელექტი, google, სახლემძღვანელო და მე”

* ( რა არის ხელოვნური ინტექლეტი Chat GPT 4,  როგორი შესაძლებლობები აქვს მას და როგორ  გავიაროთ რეგისტრაცია. იხ.რესურსი 3,4,5 თანდართული სტატიის სახით ).

ჩატარებული კვლევის მიზანი იყო: ,,რა ბენეფიტებს მთავაზობს ამ თუ იმ საკითხის დამუშავების დროს ხელოვნური ინტელექტი Chat GPT 4 , Google და სახელმძღვანელო”.

კვლევის ჩასატარებლად მოსწავლეებმა დაამუშავეს შემდეგი საკითი: ,,მეხუთეული დარგები” და  ქვესაკითი ,,რატომ ხდება ინდუსტრიული რევოლუციები? ინდუსტრიული რევოლუციების დროის ხაზი”.

საკითხის დამუშავების პროცესში, მოსწავლეებს შევთავაზე შემდეგი რესურსები: გეოგრაფიის სახელმძღვანელო (X კლასი მ. ბლიაძე, მ.სეხნიაშვილი), Google და  ხელოვნური ინტელექტი Chat GPT 4. 

კვლევის პროცესში , მოცემული რესურსების შედარება უნდა მომხდარიყო შემდეგი კრიტერიუმების მიხედვით : მოქნილობა,სიმარტივე, დროის მენეჯმენტი, სანდოობა, ვალიდობა, ობიექტურობა (შესაძლებელია კრიტერიუმების ცვლილება საკუთარი შეხედულებისამებრ). 

ჩატარებული კვლევა თავად მოსწავლეებს ანუ  ,,მეს”  მისცემს შესაძლებლობას ჩამოიყალიბოს საკუთარი პოზიცია მოცემული სამივე რესურსურის მიმართ, აღნიშნულ საკითხზე შეძლოს არგუმენტირებული მსჯელობა, დასკვნების გამოტანა , რათა შეიქმნას რელისტური მკვიდრი წარმოდგენები. 

1. კვლევის დაწყების წინ კლასი დაიყო ოთხ ჯგუფად შემდეგი რესურსის მიხედვით:

იხ.რესურსი  ,,ინდუსტრიული რევოლუციის  დროის ხაზი”

1. კვლევის მსვლელობა

,,ხელოვნური ინტელექტი ,google ,  სახელმძღვანელო და მე”

საკითი:მეხუთეული დარგები

კლასის ორგანოზების ფორმა: ჯგუფური

I. ,,ინდუსტრიული რევოლუციები დროის ხაზზე_მექანიზაცია ” (1784წელი) რატომ ,როდის და როგორ მოხდა ეკონომიკურ-ტექნიკური ინდუსტრიალიზაცია კერძოდ  მექანიზაციის ეტაპი, რა შედეგები მოყვა ამ ეტაპს.

II. ,,ინდუსტრიული რევოლუციები დროის ხაზზე_ელექტრიფიკაცია” (1870წელი) რატომ ,როდის და როგორ მოხდა ეკონომიკურ-ტექნიკური ინდუსტრიალიზაცია კერძოდ ელექტრიფიკაციის ეტაპი,რა შედეგები მოყვა ამ ეტაპს.

III.,,ინდუსტრიული რევოლუციები დროის ხაზზე_ავტომატიზაცია” (1969წელი) რატომ ,როდის და როგორ მოხდა ეკონომიკურ-ტექნიკური ინდუსტრიალიზაცია კერძოდ ავტომატიზაციის ეტაპი,რა შედეგები მოყვა ამ ეტაპს.

IV. ,,ინდუსტრიული რევოლუციები დროის ხაზზე_ხელოვნური ინტელქეტი” (  ChatGPT) (Cv ის შექმნა ChatGPT)რას წარმოადგენს, როდის შეიქმნა,მისი ძლიერი და სუსტი მხარეები, რა ბენეფიტებს მოტანა შეუძლია  კაცობრიობისთვის და ა. შ  (რეკომენტაცია: სასურველი შეკითხვების დამატებაც შეგიძლიათ)

ჯგუფები გადიან მუშაობის შემდეგ ეტაებს: ChatGPT  _ინტერვიუს ეტაპი _ ხელოვნურ ინტელექტთა (ChatGPT) სახელმძღვანელო _ გაცნობის ეტაპი _საკითის სახელმძღვანელოდან  მეხუთეული დარგები ,,რატომ ხდება ინდუსტრიული რევოლუციები ?” მ. ბლიაძე, მ. სეხნიაშვილი google – მოძიების ეტაპი – google -ის პლატფორმაში სტატიების (მედიაწიგნიერების კომპონენტი) ,,მე ”  შეჯამების ეტაპი- ,,რას ვფიქრობ მე”  შედარება/არგუმენტორებული მსჯელობა /დასკვნების გამოტანა მოსწავლეები ხელოვნური ინტელექტის,google,სახელმღვანელოს შედარებას ახდენენ შემდეგი კრიტერიუმების მიხედვით: მოქნილობა სიმარტივე დროის მენეჯმენტი სანდოობა ვალიდობა ობიექტურობა  (შეგიძლიათ კრიტერიუმები თავადაც დაამატოთ)

მოსწავლეებს შევთავაზებული  ჰქონდათ თავად აერჩიათ კვლევის წარდგენის ფორმა:  ინფოგრაფიკა ვიდეო რგოლი  სტატია/swot ანალიზი

აღნიშნული კვლევის დახმარებით მოსწავლეები თავად შეიქმნიან  მკვიდრ წარმოდგენებს  და გააკეთებენ  მიგნებებს მოცემული  რესურსების დადებით და უარყოფით მხარეებზე. განათლებისა და ტექნოლოგიების განვითარების პროცესში ისინი თავად აღმოაჩინენ  და გაატარებენ პარალელს მოვლენათა თანმიმდევრულობაში. 

სასურველია მსგავსი კვლევებით  მივცეთ მოსწავლეებს საშუალება თავად გააკეთონ დასკვნები შემდგომ საკითხებზე:

 -ხელოვნური ინტექლეტის, როლი სწავლების პროცესში;

-ხელოვნური ინტელექტი, კონკურენტი ,რომელიც პროფესიის გარეშე დაგვტოვებს;

-ხელოვნური ინტელექტი, რესურსი, რომლის კარგად შესწავლა საშუალებას მოგვცემს, სხვადასხვა პლატფორმებთან ერთად ეფექტურად გამოვიყენოთ , დაჩქარებული ცხოვრების ტემპებისა და მაღალი კონკურენციის პირობებში.

 

რესურსები:

1.https://www.verywellmind.com/what-is-emotional-intelligence-2795423 ,,რა არის ემოციური ინტელექტი” -კენდრა ჩერი  (07.11.22)

2.https://openai.com/blog/chatgpt ხელოვნური ინტელექტი _Chart GPT4

3.https://idfi.ge/ge/artificial_intelligence_meaning_international_standards_ethical%20norms_recommendations_and_conclusions–

4.ხელოვნური ინტელექტი: არსი, საერთაშორისო სტანდარტები, ეთიკური ნორმები და რეკომენდაციები

5.https://openai.com/research/gpt-4  შესაძლებლობები Chart GPT4(გამოცდების შედეგები)

6.ვიდეო რგოლი როგორ დავრეგისტრირდე უფასოდ Chart GPT4 https://www.youtube.com/watch?v=fCBNfCb5HLE

7.გეოგრაფია”  მე-10 კლასი მ. ბლიაძე მ. სეხნიაშვილი

 

წყარო http://mastsavlebeli.ge